Thực hành Nghệ thuật và Thực hành Khoa học - (Phần 3)

Giữa một Màn biểu diễn độc nhất và một Thí nghiệm lặp lại

Trong năm 2007, có khoảng 9 nghệ sĩ và tổ chức khoa học đã tham gia vào dự án này và 7 tác phẩm nghệ thuật đã được giới thiệu tại Tuần lễ Khoa học và Công nghệ và Festival ENTER 3. Dự án được hỗ trợ bởi Bộ Văn hóa Séc và được tổ chức cùng sự hợp tác của Viện Hàn lâm Khoa học Séc, nơi đã lựa chọn các phòng thí nghiệm và cung cấp địa chỉ liên hệ. Các nghệ sĩ tham gia dự án cũng liên quan đến các “lĩnh vực” khác nhau từ điêu khắc đến phương tiện truyền thông mới, thậm chí là sân khấu như: Linda Čihařová, Gabriela Jurkovičová, Martin Kermes, Pavel Kopřiva, Martin Pouzar, Pavel Sterec, Lucie Svobodová, và Petr Šourek. Trong phần 3 và 4 tiếp theo đây của bài nghiên cứu, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết hơn về các tác phẩm nghệ thuật của các nghệ sĩ tham gia vào khuôn khổ chương trình Festival ENTER 3.

Để tham khảo thêm về các dự án thuộc triển lãm này, truy cập Catalog Festival ENTER3, 2007: issuu.com/ciant/docs/katalogenter2007.

Bài viết gồm 5 phần:
– Phần 1: Khí chất của Khoa học, Nghệ thuật cơ học và Khoa học biểu diễn
– Phần 2: Các nghệ sĩ trong phòng thí nghiệm khoa học
– Phần 3: Giới thiệu tác phẩm – Streptomyces bởi Linda Čihářová và Expogenica bởi Pavel Sterec
– Phần 4: Giới thiệu tác phẩm – bio+bio-BIO+BIO- bởi Svobodová và Nanoface của Pavel Kopřiva
– Phần 5: Nghệ thuật, Khoa học và Mạng lưới kết nối; Tính phát triển, sự linh hoạt và tính khảo nghiệm

Phần 3: Giới thiệu các tác phẩm nghệ thuật ứng dụng khoa học kỹ thuật (1)

1. Streptomyces giữa công nghệ tin sinh và nghệ thuật

Một ví dụ điển hình là Linda Čihářová từ studio về Nghệ thuật Khái niệm và Đa phương tiện tại Học viện Mỹ thuật, Kiến trúc và Thiết kế – người đã làm việc tại Khoa Công nghệ Tin Sinh (AS CR) để tạo ra tác phẩm Streptomyces. Cô chỉ đơn thuần gửi tới nhà triển lãm những bức ảnh mình chụp được trong phòng thí nghiệm theo đúng tiến trình các nhà khoa học tìm hiểu về xạ khuẩn streptomyces coelicolor – xạ khuẩn tạo kháng thể lớn nhất trong chi.

Một mô hình trong chuỗi tác phẩm Streptomyces bởi Linda Čihářová

Áp dụng các phương pháp luận trong ngành như dựng mẫu và mô phỏng để tái hiện quá trình phân tích cho ảnh, cô diễn giải lại các dữ liệu thu thập được từ phòng thí nghiệm: “Tôi quyết định nghiên cứu các tấm ảnh chụp trong môi trường thí nghiệm bằng những công cụ mà chính các chuyên gia sử dụng để tìm hiểu về xạ khuẩn. Công trình của họ gồm các bước phân tích, dựng mẫu và mô phỏng những chu trình cơ bản trong tế bào, bằng các hướng tiếp cận, công cụ và cơ sở dữ liệu của công nghệ tin – sinh nhằm giải thích được dữ liệu. Trong tác phẩm của mình, tôi thực hiện các bước tương tự trên một số hình ảnh từ phòng thí nghiệm của họ, và, ứng dụng các hướng tiếp cận nửa nghệ thuật, nửa khoa học và thậm chí là giả khoa học, tôi mong được tạo ra một điểm nhìn khác về chính những bức ảnh và giới hạn của nó.”

Sau này, cô còn định danh các gen trong ảnh nhằm làm rõ “biểu hiện hình ảnh” của phòng thí nghiệm khoa học, tương tự cách một chuyên gia phân tích biểu hiện gen của vi khuẩn. Phép loại suy giữa thí nghiệm khoa học và biểu diễn nghệ thuật đã tạo ra một tài liệu độc đáo về sự giao thoa giữa khoa học và nghệ thuật.

Một số hình ảnh khác thuộc chuỗi tác phẩm

Trong khi các nhà khoa học trong phòng thí nghiệm xác định mạng lưới các gen nhằm khống chế bệnh dịch, nghệ sĩ đã khám phá mối quan hệ giữa sự vật, cách thức và các yếu tố khác cấu thành nên khoa học nói chung và cơ sở nghiên cứu này nói riêng. Tác phẩm nghệ thuật sắp đặt này bao gồm nhiều video, vật thể và ảnh chụp khai thác và trình diễn các thí nghiệm khoa học để tạo ra những mạng lưới phức tạp giữa các thực thể khác nhau, với mục đích giải thích và điều khiển các hiện tượng. Các lập trường của khoa học đều được truyền tải qua những khung hình và hình dung trực quan.

Yếu tố mở trong phần biểu diễn và thí nghiệm này nằm ở câu hỏi: Sử dụng nghệ thuật để biện giải phương pháp luận liệu có phải là dấu hiệu của sự cởi mở và sáng tạo, hay chính nhờ vẻ đẹp tiềm tàng của khoa học mà những sự tương đồng và chuyển nghĩa này mới khả thi? Phần trưng bày hình ảnh những thí nghiệm khoa học trên đã tạo ra một nghịch lý thú vị thay vì đưa ra câu trả lời rõ ràng.

2. Expogenica: thuyết ưu sinh và trình bày tác phẩm nghệ thuật

Một nỗ lực đáng chú ý trong việc tạo cầu nối giữa thí nghiệm khoa học và biểu diễn nghệ thuật, giữa ý tưởng về sự tái sinh và nhu cầu về sự độc đáo, là trưng bày nghệ thuật Expogenica của nhóm nghệ sĩ Pavel Sterec từ studio về Khuynh hướng Khái niệm tại Học viện Mỹ thuật Prague và Vilém Novák từ Khoa Mỹ thuật, Đại học Công nghệ Brno. Đây là tác phẩm kết hợp với Khoa Lý thuyết và Sinh học tiến hóa tại Trường Khoa học, Đại học Charles.

Giới thiệu về tác phẩm Expogenica đăng tải tại Catalog Online Festival ENTER3, 2007

Tác phẩm gồm sáu bức điêu khắc bởi các nghệ sĩ nổi tiếng tại Czech đặt trong các lồng kính với máy sưởi đặc biệt và được theo dõi bằng một phần mềm ghi lại chuyển động. Nếu người xem không “toàn tâm” ngắm nhìn, bức tượng sáp sẽ bị đun chảy. Kết thúc triển lãm, ba tác phẩm “thành công” nhất được tái tạo bằng in chụp 3D thành sáu tác phẩm mới để tiếp tục trưng bày. Những bức tượng được chú ý bị biến dạng hoàn toàn vào cuối ngày tạo ra một thế hệ những sản phẩm mới có tính ‘đồng hoá’ cao hơn. Ứng dụng quy tắc lai giống và chọn lọc tự nhiên, kết quả của quá trình lặp lại này chính là sự sản sinh của một bức tượng hoàn hảo. Một lần nữa, các tác giả đã xây dựng một mối quan hệ không tưởng giữa lý thuyết kinh tế, tiến hóa, chính trị nghệ thuật cùng lý thuyết trưng bày bảo tàng, vốn không phải lời giải ngắn gọn cho câu hỏi về vị trí của nghệ thuật hay tính sáng tạo trong khoa học.

Luật tiến hóa khắc nghiệt và kinh tế sức chú ý (một cách tiếp cận quản lý thông tin coi sức chú ý của con người như một mặt hàng khan hiếm, áp dụng các lý thuyết kinh tế học để giải quyết các vấn đề trong quá trình quản lý thông tin, theo Wikipedia) đã tạo ra sự tương đồng trớ trêu giữa cách nghệ thuật và khoa học đánh giá thành bại của một loài hay tác phẩm. Hơn nữa, kết quả của tác phẩm hay thí nghiệm này có tính tái xuất bản cao tương tự như các chương trình truyền hình thực tế hay nền công nghiệp giải trí toàn cầu, nhưng về mặt khoa học lại không có tính tái tạo. Mục đích của màn trưng bày được bỏ ngỏ: liệu đây là một tác phẩm nghệ thuật hay nghiên cứu thị trường, là chương trình giải trí hay ứng dụng của nghiên cứu về tiến hóa?

Chân dung nghệ sĩ Pavel Sterec tới từ Pavel Sterec từ studio về Khuynh hướng Khái niệm tại Học viện Mỹ thuật Prague

Phần biểu diễn gây suy ngẫm này làm lu mờ tính độc đáo của những tác phẩm và cả chính sự sáng tạo của các nghệ sĩ, những sản phẩm điêu khắc dần tuân theo những quy chuẩn của truyền hình thực tế và quá trình tiến hóa. Liệu sự phá cách có còn chỗ đứng trong những quy trình luôn biến đổi như quá trình chọn lọc tự nhiên hay truyền thông theo thời gian thực hay không? Rốt cuộc thì, ý niệm về nền kinh tế sức chú ý và sự tiến bộ đều là sự pha trộn kỳ lạ giữa xã hội và sinh học. Những tác phẩm và thí nghiệm lấy chủ đề tự nhiên và xã hội đã đặt ra nền tảng mới để bàn luận về nghệ thuật – kết hợp sinh học. Ta nên nhìn nhận những liên kết giữa nghệ thuật và khoa học hay sinh học và kinh tế như những dị hợp và chủng lai với kết quả vạn biến hay thừa nhận sự sáng tạo, thậm chí là tính bình thường, giữa những tương tác này?

(Còn tiếp)

Tổng hợp và biên tập | Ảnh bìa: Artplas
Nguồn: Art and Science Practices Between a Singular Performance and a Repeatable Experiment, Denisa Kera

Cùng tác giả

#Tag

Artplas công nghệ khoa học nghệ thuật Nghệ thuật và khoa học Series Nghệ thuật và ? sinh học

iDesign Must-try

Cách Công nghệ dần thay đổi Thế giới Nghệ thuật (Phần 1)
Cách Công nghệ dần thay đổi Thế giới Nghệ thuật (Phần 1)
“Tất cả chúng ta đều mong đợi xem việc áp dụng công nghệ hiện tại trong nghệ thuật sẽ mở ra những cánh cửa nào. Dù tương lai có ra…
Nghệ thuật và Công nghệ: Cùng tồn tại và phát triển
Nghệ thuật và Công nghệ: Cùng tồn tại và phát triển
Sự xuất hiện của công nghệ số trong quá trình sáng tạo nghệ thuật chưa bao giờ mạnh mẽ như lúc này. Nhưng, tận dụng hay loại bỏ, đâu mới…
Paul Cézanne — Quá trình của Sự thấy - (Phần 7)
Paul Cézanne — Quá trình của Sự thấy - (Phần 7)
Bức tranh rõ ràng là chưa hoàn chỉnh. Làm thế nào nó có thể là nghệ thuật? Nhưng Cezanne không hề nao núng trước những lời chỉ trích nhắm vào…
Paul Cézanne - Quá trình của Sự thấy (Phần 6)
Paul Cézanne - Quá trình của Sự thấy (Phần 6)
Đó là năm 1858. Cezanne mới mười tám. Người bạn thân nhất của cậu, Emile Zola, vừa rời đi Paris, bỏ cậu ở lại Aix-en-Provence.
Paul Cézanne — Quá trình của Sự thấy - (Phần 5)
Paul Cézanne — Quá trình của Sự thấy - (Phần 5)
Các nhà khoa học thần kinh hiện biết rằng những gì chúng ta nhìn thấy bị ảnh hưởng rất nhiều bởi một thứ gọi là quá trình xử lý từ…
Paul Cézanne — Quá trình của Sự thấy - (Phần 4)
Paul Cézanne — Quá trình của Sự thấy - (Phần 4)
"Dù cố gắng đến đâu, Cézanne vẫn không thể thoát khỏi những diễn dịch xảo quyệt của não mình. Trong những bức tranh trừu tượng của ông, Cezanne muốn thể…