Trong bài viết ngày hôm nay, Artplas xin gửi tới các bạn bản dịch bài nghiên cứu của tác giả Hasan Alpagu, viết về mối quan hệ giữa Kinh tế và Nghệ thuật. Bài viết gốc được đang dưới hạng mục báo Kinh tế, nên xin nhấn mạnh rằng người tác giả bài viết gốc không đứng trên quan điểm của người làm nghệ thuật khi thực hiện bài viết này. Chúng mình lựa chọn dịch bài để các bạn có thể phần nào nhìn nhận được tầm quan trọng của Nghệ thuật đối với Kinh tế và xã hội, qua đó phát triển kế hoạch nghệ thuật của chính mình, nếu bạn có mong muốn theo ngành, và thiết lập cho bản thân một quan điểm riêng về vấn đề này, hoặc đồng tình hoặc phản đối với bài viết.

1. Giới thiệu

Một người nghệ sĩ tạo ra nhiều giá trị khác nhau góp phần nâng cao sự phát triển của xã hội. Một cuộc sống thiếu đi nghệ thuật hẳn sẽ vô cùng nhạt nhẽo và thậm chí là thảm thương. Ví dụ như, những khi ta buồn vui, ta đều tìm tới vòng tay nghệ thuật. Âm nhạc cũng là một cách mà người ta biểu hiện cảm xúc và thể hiện những phút giây hào hứng hay cảm động. Dù sao, bên cạnh đó, về mặt kinh tế, có thể việc tạo dựng một cuộc sống khiêm tốn cùng phẩm giá và sự chính trực lại là một thách thức lớn đối với người nghệ sĩ. Nghệ sĩ giờ đây cần đến những chiến lược quảng cáo – marketing cũng như tiềm lực kinh tế. Xu hướng này ngày một tăng lên song song với hoạt động nghệ thuật và sự thành công của họ. Hơn nữa, trong một thế giới toàn cầu hóa, nghệ thuật trở thành một lĩnh vực kinh tế tiềm năng, mang tới hàng tỷ loại mặt hàng cũng như cơ hội việc làm. Vì lý do đó, sẽ là có lợi nếu ta phân tích vấn đề này dưới một quan điểm kinh tế. Bài viết dưới đây phục vụ mục đích cung cấp thông tin đầu vào tập trung vào vấn đề này, từ một góc nhìn tiên phong.

2. Phương thức và mục đích nghiên cứu

Mục đích của bài viết này là xem xét mối quan hệ giữa nghệ thuật và kinh tế từ một góc nhìn mang tính phân tích và so sánh. Nói cách khác, nghiên cứu tập trung chính vào việc tìm hiểu làm thế nào và tại sao kinh tế và nghệ thuật có liên quan mật thiết đến nhau.

Kinh tế là một nhánh khoa học thiết yếu liên quan chặt chẽ tới nhiều lĩnh vực khác nhau: từ y học, tôn giáo, tâm lý, tới nghệ thuật. Và nhiều hơn thế nữa. Giả dụ như nếu không có đủ nguồn lực kinh tế, những nghiên cứu y học không thể nào được thực hiện thành công và sẽ chẳng thể nào điều trị được các loại bệnh tật, bởi việc cung cấp đầy đủ thiết bị y tế và dược phẩm cần tới những nguồn lực kinh tế. Điều tương tự cũng được áp dụng với nghệ thuật và quá trình sáng tạo nghệ thuật.

Thiếu các nguồn lực kinh tế, là bất khả để hiện thực hóa một nguồn cảm hứng thành vật phẩm hữu hình bày ra cho công chúng và cho thị trường nghệ thuật. Dựa theo luận điểm này, bài viết đi sâu nghiên cứu trọng tâm vào vai trò của kinh tế trong nghệ thuật, sau đó, phân tích thêm về những thế lực quyết định nguồn cung và cầu trong thị trường nghệ thuật và làm rõ cách người nghệ sĩ tạo tác ra những sản phẩm có thể được coi là “nghệ thuật”.

3. Nghệ thuật và Kinh tế

Từ thời kì đầu của nền văn minh nhân loại, con người sống bằng cách săn bắt hái lượm hoặc tìm kiếm thức ăn. Trong xã hội du mục nay đây mai đó ấy, tất cả thức ăn đều là cây mọc hoang hay động vật. Ưu tiên quan trọng nhất lúc ấy của con người là đảm bảo những nhu cầu thiết yếu hằng ngày như cơm ăn, áo mặc. Những hành động nguyên thủy đó được coi là hoạt động kinh tế đầu tiên của loài người. Rồi sau đó, con người ta cần trao đổi thông điệp theo nhiều cách diễn đạt khác nhau, và thế là họ bắt đầu vẽ hình con mồi săn được để đảm bảo bản thân ghi nhớ về những nhu cầu thiết yếu này.

Những bức tranh được tìm thấy trên tường hang đá là minh chứng rõ ràng nhất về những nỗ lực tổ tiên chúng ta bỏ ra để thực hiện yêu cầu trao đổi đầu tiên trong xã hội loài người.

Sự hình thành của âm nhạc cũng là kết quả của ham muốn giao tiếp và thể hiện cảm xúc. Con người cố gắng bộc lộ nỗi buồn hay những phút giây hạnh phúc của mình qua việc khóc cười. Theo thời gian, những cố gắng thể hiện ấy được chuyển biến thành giai điệu và âm nhạc với tính thẩm mỹ ngày một tăng cao. Có thể thấy, sự hình thành của nền kinh tế cũng như sự ra đời của nghệ thuật là những thứ được quan tâm đầu tiên, cùng với những nhu cầu thiết yếu của cuộc sống con người.

Theo thời gian, kinh tế cũng như hoạt động nghệ thuật chuyển biến theo những chiều hướng mới. Từ sau công trình nghiên cứu “The Wealth of Nation” của Adam Smith, kinh tế đã được coi như một lĩnh vực khoa học. Thêm vào đó, từ hàng thế kỷ nay, nghệ thuật ngày càng trở thành một nhân tố thiết yếu trong xã hội văn minh.

Trên thực tế, kinh tế học nghiên cứu sự hiệu quả, công bằng, sự tăng trưởng và tính ổn định trong một hệ thống kinh tế. Tương tự như vậy, nghệ thuật cũng góp một phần nào đó để đảm bảo những nhân tố này. Nền kinh tế phát triển dựa trên những cố gắng và những hành động thật sự. Một tác phẩm nghệ thuật cũng thành công dựa trên hoạt động và hiệu suất thật sự của những tác gia. Cho dù người nghệ sĩ thì có khả năng sáng tạo ra cả những sản phẩm vật thể và phi vật thể. Hơn nữa, kinh tế học nhìn vào cách con người và kinh tế tương tác với nhau. Cũng như vậy, người nghệ sĩ dành thời gian và nguyên liệu sáng tạo để thỏa mãn nhu cầu và mong muốn của con người. Người nghệ sĩ cũng tương tác với nhau và với những đối tượng tiêu dùng của thị trường nghệ thuật.

Quan trọng hơn hết, nghệ thuật và kinh tế mang lại lợi ích cho nhau. Nghệ thuật đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao kết quả của các hoạt động kinh tế, và có một sứ mệnh quan trọng trong môi trường kinh doanh.

Đặc biệt là ở những đất nước đang phát triển, nghệ thuật đóng vai trò là nơi giải tỏa, nguồn cảm hứng, nguồn sáng tạo, kích thích và giúp tăng sức mạnh cho những đối tượng tham gia trực tiếp vào hoạt động kinh tế, ví dụ như mang tới động lực cho người lao động, người sử dụng lao động và cả người tiêu dùng. Ngày nay, âm nhạc và hội họa đã trở thành một phần của môi trường phát triển kinh tế. Nghệ thuật cũng là một phần thiết yếu trong lĩnh vực quảng cáo và marketing. Thiếu nó đi, nguồn cầu hàng hóa và dịch vụ hẳn sẽ thấp hơn dự kiến.

(Còn tiếp)

 References 
 1. Alpago A. (2012). Communication - Conversation - Cooperation: How can conflicts be resolved?, Peter Lang Publication, Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien. 
 2. Alpagu H. (2014). Media Ethics and its Role in the Production and Distributing of Art, In: Yildiz Technical University, Faculty of Art and Design, Managing the Art, An International Conference on Art, Istanbul, 4-7 November 2014. 
 3. Alpagu H. (2009). Rolle und Bedeutung der Vergleichenden Analyse, Soziologie Heute, Oktober 2009, Wien
4. Hoffmann L. (2008). Pragmatische Textanalyse, In: Dietrich Möhnand Dieter Roß, Marita SobhaniTjarks, (Hgg.), Mediensprache und Medienlinguistik, S. 283-310, Frankfurt 2008 
5. Vogt E. (2013). Aesthetico-Polical Reading of Richard Wagner-Adorno, Lacouse-Labarthe, Zizek, Badiou, in: Reader, Institut für Philosophie Universität Wien, Sommersemester 2013 
6. Kirsti S. (2008). Thomas Manns Doktor Faustus - Roman der deutschen Kultur und ihrer Anfälligkeit für den Faschismus, Masterarbeit im Fach deutschsprachige Literaturwissenschaft zum Thema, Universität Oslo, Dethumanistiskefakultetet, Tysk 4390, Oslo 2008 

Tổng hợp và biên tập | Ảnh bìa: Artplas 
Nguồn: Economy and Art: Why are Economy and Art Closely Linked?, Hasan Alpagu