“Thầy Nhật Chiêu là người đã phát hiện ra mối liên hệ giữa 22 lá đại cẩm nang và Truyện Kiều. Nhóm tụi mình là người tiếp nối, phát triển và tạo ra một cỗ ‘Tarot Kiều’ nguyên vẹn như mọi người đã thấy.”

Có lẽ bói bài Tarot đã không còn quá xa lạ với một bộ phận giới trẻ ở Việt Nam. Nhưng nếu được trải nghiệm xem bài Tarot theo một chuẩn rất Việt Nam –  chuẩn “Truyện Kiều”, bạn có muốn thử một lần?

“Tarot Kiều” là bộ Tarot đầu tiên minh họa Tarot dựa trên nội dung tác phẩm Đoạn Trường Tân Thanh (Truyện Kiều). Dự án được khởi đầu vào ngày 08/03/2020, phát hành 200 bộ 1st edition 22 lá Đại cẩm nang vào mùng 10/08/2020 nhằm 200 năm ngày mất của Đại thi hào Nguyễn Du. Bộ “Tarot Kiều” bao gồm 78 lá theo chuẩn Tarot Rider Waite Smith. Hiện tại, các bạn có thể mua bộ Tarot tại: Đại lý Tarot Kiều. Sản phẩm hiện đang được Preorder tại Comicola với giá 1600k cho phiên bản cổ trang và 900k cho phiên bản phổ thông.

Dự án “Tarot Kiều” được thực hiện bởi 3 thành viên nồng cốt là Nam Du (chịu trách nhiệm về phần biên tập nội dung và PR), Thảo và Tú Ngô (tham gia định hướng mỹ thuật), dưới sự cố vấn tận tình của nhà thơ Nhật Chiêu, người đã có hơn 40 năm nghiên cứu về “Truyện Kiều” và ngôn ngữ học, văn học trên thế giới cùng với các triết lý Đông Tây. Trong đó, Tú Ngô là họa sĩ chính chịu trách nhiệm minh họa 78 lá bài trong bộ “Tarot Kiều”. 

Tú Ngô tên đầy đủ là Ngô Thuỵ Khả Tú, 22 tuổi, hiện đang là Graphic Design, Freelance Illustrator. Mô tả về phong cách minh họa của mình, Tú chia sẻ:

“Không cố định. Mình thử rất nhiều phong cách vẽ và luôn ưu tiên phong cách phù hợp với dự án. Tuy vậy, mình thích những phong cách vẽ mang tính ứng dụng cao và sử dụng màu sắc nổi bật.”

Behance | Facebook 

Trước khi bóc tách bộ Tarot đặc biệt này, hãy cùng chúng mình tìm hiểu sơ lược về “Tarot” và “Truyện Kiều” để tìm mối liên hệ giữa hai khái niệm này nhé!

Truyện Kiều là một truyện thơ của đại thi hào Nguyễn Du, được sáng tác trên cơ sở cốt truyện cuốn tiểu thuyết Trung Quốc “Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân. Tác phẩm được viết bằng chữ Nôm theo thể lục bát, gồm 3.254 câu, được xem là truyện thơ nổi tiếng nhất và xét vào hàng kinh điển trong văn học Việt Nam. Truyện Kiều cũng là tác phẩm văn học tạo nên nhiều kỷ lục quốc gia nhất năm 2015 của Việt Nam khi đã được dịch hơn 20 thứ tiếng với hơn 70 bản dịch khác nhau.

Về Tarot: Hiện nay, tồn tại rất nhiều loại bài Tarot, và không có tiêu chuẩn nào về số lượng hay hình thức bộ bài. Cỗ bài Tarot phổ biến nhất tại Mỹ hiện nay là bộ Rider-Waite, được tạo ra vào năm 1909 bởi A.E.Waite, một nhân vật xuất chúng thuộc Hermetic Order of the Golden Dawn, và được sản xuất bởi công ty Rider & Company. Họa sĩ vẽ bài là Pamela Colman Smith. Tuy nhiên, theo The Hermitage: A Tarot History Site thì không có bộ bài Tarot nào được coi là “tuyệt đối” cả. 

Vậy vì sao có sự kết hợp giữa “Tarot” và “Truyện Kiều”?

Trò chuyện cùng Tú Ngô, chúng mình mới hiểu hơn tâm huyết mà những người trẻ Việt đặt vào bộ Tarot này, trong đó không thể không nhắc đến công sức và sự hỗ trợ nhiệt tình của nhà thơ Nhật Chiêu. Có gì thú vị trong suốt hành trình 2 năm thai nghén và tạo tác “Tarot Kiều”, cùng chúng mình tìm hiểu ngay sau đây nhé!

Chào Tú. Cơ duyên để bạn và Nam Du hợp tác trong dự án “Tarot Kiều” lần này là gì?

Mình, Du và một thành viên nữa là Thảo biết nhau trong một buổi triển lãm về việc lấy cảm hứng sáng tạo từ chất liệu văn hoá, lịch sử Việt Nam. Tụi mình giữ liên lạc từ đó. Thảo và Du đều có những dự án riêng về văn hoá, lịch sử. Mình cũng có những dự án riêng.

Có thể nói là tình cờ khi cả 3 đều vô cùng hứng thú với ý tưởng minh hoạ Tarot bằng “Truyện Kiều“. Lúc đó là dựa trên một phát hiện của thầy Nhật Chiêu.

Trong dự án này, đâu là thành tố xuất hiện trước, là chủ đề “Truyện Kiều” hay hình thức tiếp cận Tarot?

Thành tố “Truyện Kiều” xuất hiện trước.

Được biết việc tạo ra một hệ thống riêng, một vũ trụ nội dung cho bộ bài “Tarot Kiều” là điều rất khó khăn và nhờ đến sự hỗ trợ rất nhiều của thầy Nhật Chiêu. Bạn có thể chia sẻ thêm về câu chuyện này, ngay từ những ngày đầu mọi người tiếp cận dự án?

Trước đây, thầy Nhật Chiêu đã phát hiện ra mối liên hệ giữa 22 lá đại cẩm nang và “Truyện Kiều“. Tuy nhiên, mọi thứ chỉ dừng lại ở một bài viết. Sau này, nhóm tụi mình biết được, bày tỏ ý định phát triển tiếp phát hiện đó. Thầy Nhật Chiêu đồng ý và trở thành cố vấn của dự án. Có thể nói, thầy là người đặt những nền tảng ban đầu. Nhóm tụi mình là người tiếp nối, phát triển và tạo ra một cỗ “Tarot Kiều” nguyên vẹn như mọi người đã thấy.

Ban đầu tụi mình có hơi ngại. Vì giữa thầy và tụi mình là gần 50 năm, một khoảng cách thế hệ không hề nhỏ. Cách nghĩ, cách làm, cách thể hiện một ý tưởng có nhiều điểm khác biệt. Tuy vậy, thầy Nhật Chiêu lại vô cùng ấm áp, luôn hết lòng diễn giải và lắng nghe những ý kiến riêng của nhóm. Thầy và trò làm việc và đóng góp bình đẳng. Có lẽ là vì mọi người đều muốn tận mắt nhìn thấy bộ Tarot đầu tiên ở Việt Nam lấy cảm hứng từ văn chương sẽ trông thế nào, được diễn giải ra sao.

Tú có thể chia sẻ về quá trình minh họa một lá bài Tarot không? Việc chọn lọc các điển tích điển cố trong Kiều để minh họa ra từng lá bài đã diễn ra theo trình tự như thế nào? Bạn và các thành viên đã phối hợp với nhau ra sao?

Mình giữ vai trò minh hoạ. Du sẽ là người nghiên cứu, diễn giải và tham gia định hướng mỹ thuật.

Đầu tiên, thầy Chiêu sẽ đưa ra những gợi ý trong việc chọn đoạn thơ nào. Sau đó, Du sẽ tìm hiểu thêm. Mục đích là diễn giải đoạn thơ này nói gì, có gì hay ho và tại sao lại phù hợp để liên kết với lá bài này. Sau đó, Du, Thảo và mình sẽ cùng thảo luận về định hướng mỹ thuật của từng lá bài.

Khi mọi thứ đã vẽ xong, Du, Thảo và thầy Chiêu sẽ cùng ngồi lại để xem có cần thay đổi hay thêm bớt gì không. Để dễ hiểu thì mình làm art, còn Du vừa làm content, vừa làm account để sản phẩm nên hình.

(còn tiếp)

Thực hiện: May

Thiết kế: Uyên Nguyễn

Hình ảnh do nhân vật cung cấp