“Khi bắt tay vào thực hiện, điều đầu tiên làm mình suy nghĩ đó chính là làm cách nào để khác đi đồ án trước đó, và phải khác so với các dự án cùng đề tài trên các kênh design.“ – Jũ Đậu Hũ – Creative Designer.

Lô tô là một trò chơi dân gian phổ biến ở những vùng nông thôn Trung bộ và Nam bộ. Tuy nhiên, trải qua những biến đổi của thời cuộc, nét sinh hoạt văn hóa dân gian này đã dần bị lãng quên bởi không còn bắt kịp với các loại hình giải trí mới mẻ hấp dẫn sau này. Những năm gần đây, với nỗ lực làm mới của những Đoàn Lô tô trẻ, Lô tô gần như được hồi sinh trở lại nhưng ở một mảnh đất đầy cạnh tranh hơn – Sài Gòn. Không đứng ngoài sự cố gắng gìn giữ và làm mới đó, Lô tô cũng là đề tài khiến các nhà sáng tạo trẻ quan tâm, trong đó có cả Vũ (Jũ Đậu Hũ) – một Creative Designer đang sinh sống và làm việc lại thành phố Hồ Chí Minh. 

Facebook | Instagram | Behance

Vũ có thể chia sẻ một chút về nguồn cảm hứng để bạn thực hiện dự án LOTOLOTO? Dự án là sự chuẩn bị và thai nghén từ lâu của Vũ hay chỉ là một sự ngẫu hứng dành cho nét sinh hoạt văn hóa dân gian này?

LOTOLOTO là dự án cá nhân mà mình đã chọn làm đề tài trong đồ án cuối năm tư đại học. Tính đến nay đã gần bốn năm. Ở giai đoạn làm đồ án này, thật sự các visual hay hình ảnh rất khác so với hiện tại, bởi đồ án hồi mình làm ở trường mang tính cổ điển hơn. Nhưng sau một thời gian dự định phát triển tiếp tục, mình quyết định chọn giải pháp khác thiên về visual và typography (kiểu chữ) nhiều hơn, ít hình ảnh minh hoạ hơn so với ban đầu.

Các chi tiết và hình ảnh mà mình thể hiện trong LOTOLOTO không hẳn thiên về nét dân gian là bởi mình muốn đem lại một trải nghiệm khác lạ cho người xem. Qua đây, bản thân mình cũng được trải nghiệm thêm nhiều điều thú vị nhỏ nhoi sau khi hoàn thành xong dự án.

Có thể thấy đây không phải là dự án về văn hóa đầu tiên mà Vũ thực hiện. Dường như bạn dành một tình yêu và sự đầu tư nghiêm túc cho văn hóa Việt. Vũ có thể chia sẻ thêm về hành trình này của mình.

Mình cảm giác những nét truyền thống không chỉ thu hút đối với chính bản thân mình mà còn với tất cả mọi người. Các dự án trước đó mình làm về đề tài về văn hoá đều được cộng động cũng chú ý, đó là động lực để mình tiếp tục làm, nghiên cứu và học hỏi thêm từ các bạn.

Bản thân mình xuất phát điểm từ một studio nhỏ, nơi này một phần nào đó đã khơi gợi cho mình cái nhìn mới mẻ hơn về các sản phẩm liên quan đến văn hoá, để có thể đem giới thiệu cho mọi người và bạn bè. Từ đó, các dự án như bộ Bàu Đá, hoặc Bờm v.vv.., dần ra đời. 

Mình cảm thấy may mắn vì đã từng trực tiếp trải nghiệm trò chơi Lô tô trước đây. Mình nhớ, cứ tầm dịp hè là ở quê lại có một đoàn lô tô quen thuộc đến diễn. Hàng năm, họ vẫn đến thuê khu đất trống sát bên nhà để dựng sân khấu và các gian hàng ném banh, xảy ngựa, trò chuột lang đi tuần v.vv. 

Bản thân mình cũng được nghe các chị nghệ sĩ Lô tô chia sẻ về những câu chuyện xung quanh cuộc sống và sân khấu mỗi khi các chị ghé qua nhà tạp hoá. Khi nghe các cô chú hỏi thăm thì lúc nào các chị ấy cũng niềm nở trả lời hết. Nên đối với mình, Lô tô là cảm xúc, và dự án này của mình hy vọng sẽ mang lại một chút dư vị cảm xúc cho những ai đã xem qua, mình nghĩ như vậy cũng thành công rồi!

Vì sao Vũ quyết định chọn “dot graphic” mà không phải là một hình thức tiếp cận thị giác khác cho dự án này?

Như mình đã chia sẻ, ban đầu dự án hơi mang cảm giác retro (cổ điển) với các illustration (hình minh họa) về các cô đào Lô Tô, nhưng khi bắt tay làm mới, mình chọn “các chấm tròn” bao quanh lấy những cô đào, như một ẩn ý về cuộc đời luôn gắn liền với các con số, số phận đưa đẩy họ bước vào cuộc sống nay đây mai đó. Những vòng quay con số Lô tô cũng là vòng quay của chính cuộc đời họ vậy. 

 Dù các hình ảnh này xuất hiện với tần suất tương đối nhưng mình cũng muốn nói lên đó là mối quan hệ giữa người nghệ sĩ và khán giả thông qua trò chơi Lô tô kêu số. Chính những yếu tố này đã làm cho sân khấu luôn hồi hộp đến giây phút cuối cùng. Và chắc những ai từng trải nghiệm trò chơi này đều hiểu được cảm xúc vỡ oà, bất ngờ khi mỗi lần ai đó có dịp “chờ” hoặc “cái đợi”. 

Quá trình thực hiện dự án được tiến hành như thế nào? Giai đoạn nào khiến bạn ấn tượng nhất?

Khi bắt tay vào thực hiện, điều đầu tiên làm mình suy nghĩ đó chính là làm cách nào để khác đi đồ án trước đó, và phải khác so với các dự án cùng đề tài trên các kênh design. Cho nên ở bước đầu, mình đã brainstorm, chọn các yếu tố và chi tiết đúng với tinh thần kết nối và cảm xúc của Lô tô nhất để chọn định hướng về visual trước. Sau đó, mình tiếp tục các bước về các hạng mục thiết kế cần có, nhưng có thể có chút phát triển thêm theo mong muốn của cá nhân nhằm mang lại hiệu quả tốt nhất. Bước cuối cùng là kể lại câu chuyện này một cách bài bản và chỉn chu nhất trên Behance hay các kênh design khác để mang đến cảm xúc mới lạ cho người xem.

Giai đoạn khiến mình ấn tượng nhất là khi liên hệ bên phía Đoàn Lô tô Sài Gòn Tân Thời, gặp chị Lộ Lộ để xin phép được sử dụng hình ảnh tự do, và thông tin của đoàn để làm nguồn tài liệu. Dù chỉ là một cuộc nói chuyện ngắn nhưng mình thấy chị rất hòa nhã, sẵn sàng chia sẻ những gì mình có. Một giai đoạn khác khiến mình cảm thấy rất thư thái là lúc ngồi nghe lại một vài ca khúc Lô tô như “Cá Sale” hay “Bậu Ơi Đừng Khóc”. Những khoảng thời gian giải trí đó đã đem lại cho mình thêm cảm xúc để tiếp tục làm việc.

LOTOLOTO của Vũ mang lại cho người xem một hơi thở rất mới, rất đương thời. Vũ có thể chia sẻ một chút về phong cách thiết kế này? Việc làm mới một nét văn hóa cũ có khiến bạn gặp những khó khăn nào không?

Với việc tiếp cận một phương hướng thiết kế không thuần về văn hoá để dành cho một nét văn hoá dân gian như Lô tô, thì mình cũng gặp không ít khó khăn. Một chút trở ngại trong giai đoạn đầu là mình phải suy nghĩ xem làm thế nào để dự án khác biệt một chút, tránh sự lặp lại hay vô tình trùng ý tưởng với các bạn khác cùng làm chung đề tài. 

Mình nghĩ rằng Lô tô chính là hơi thở và nhịp sống về đêm, nó luôn thay đổi và chuyển mình để phù hợp hơn với xã hội.

Với những câu chữ hay hình ảnh trong LOTOLOTO, mình mong muốn được mang hơi thở của thời đại, cũng giống như những tiếng rao, lời mời chào khán giả, trước khi sân khấu lên đèn. Vì vậy mọi thứ mà mình thể hiện có chút tự do và thuần về cảm xúc nhiều hơn là chú trọng vào các chi tiết.

Có kỷ niệm nào thú vị trong quá trình Vũ thực hiện dự án LOTOLOTO không?

Kỉ niệm đáng nhớ nhất đối với mình khi thực hiện dự án đó là được đi xem lại Lô tô tại cung văn hoá Lao Động vào dịp đầu tháng 5 với bạn của mình. Sau gần 10 năm mới được cầm trên tay tờ vé dò Lô tô, nó giúp mình có thêm những sự trải nghiệm và giây phút thư giãn thú vị. (cười)

Cảm xúc của Vũ như thế nào sau khi thực hiện xong dự án LOTOLOTO? Bạn có điều gì muốn nhắn gửi tới mọi người?

Mình nghĩ đó là sự hồi hộp cũng như vui mừng như chính mình tham gia chơi Lô tô vậy. Hồi hộp bởi không biết mọi người có thích, hay có cảm xúc nào khi xem không? Và vui vì mình đã có thể thay cho nó một “bộ áo mới” hơn, đúng như ý nghĩ ban đầu mình đã định hướng.

Cộng đồng designer tại Việt Nam rất lớn và mọi người rất hay chú ý tới các đề tài văn hoá, nên mình chỉ mong các bạn luôn nhìn các dự án bằng cái nhìn nhiều chiều. Mình biết là dù có nhiều dự án khác cùng đề tài, nhưng mong các bạn đừng đem chúng ra so sánh, vì mỗi người làm sáng tạo là một bộ não và một cá tính khác nhau. 

Mình chỉ mong dự án này có thể đem lại một chút cảm xúc cho người xem và một sự tham khảo về graphic (đồ họa) để các bạn có thể học hỏi mà thôi.

Vũ có thể chia sẻ một chút về thời gian giãn cách xã hội vừa rồi? Bạn đã gặp những khó khăn hay những cơ hội nào?

Khoảng thời gian giãn cách xã hội đối với mình là thời gian để nghỉ ngơi và bắt tay vào làm các công việc mới, những dự án mới. Có vẻ khi được “làm tại nhà”, công việc của mình cũng nhanh nhẹn hơn và mình cũng có nhiều thời gian để chăm sóc cho bản thân và cho những người xung quanh. 

Mình sống ở một con đường nhỏ gần trung tâm, tuy nhiên, nơi này khá an toàn và mọi người đều tuân thủ rất tốt các quy định nên hầu như cuộc sống cũng không bị xáo trộn, hoặc lo sợ. Mình nghĩ là những khi gặp khó khăn thì cách tốt nhất là bình tĩnh đón nhận nó, dù có bất kì những khó khăn nào, hãy giữ trạng thái bình tĩnh nhất có thể.

Vũ có thể chia sẻ với các độc giả về các dự án sắp tới hoặc kế hoạch trong tương lai của bạn?

Hiện tại, mình đang chuẩn bị làm một sản phần về chocolate cũng liên quan đến tinh thần văn hoá, có vẻ sẽ khá lạ lẫm với mọi người, nhưng chỉ mới giai đoạn bắt đầu mà thôi.

Ngoài ra, mình đang tiến hành công việc liên quan đến visual 3D, NFT art (một loại tiền điện tử hoàn toàn mới sử dụng Chuỗi thông minh Binance để thực thi hoạt động mã của nó) và các dự án freelance (tự do) nhỏ lẻ khác, để giúp mình ổn định về cuộc sống.

Cảm ơn Vũ và chúc tình yêu dành cho văn hóa Việt luôn cháy trong bạn!

Thực hiện: May