Tôi không biết hôm nay tôi nên viết gì nữa.

Với mỗi lần tắc tịt ý tưởng như thế này, một cốc cà phê có thể giúp mọi thứ trôi chảy hơn rất nhiều. Nhưng vài ngày trước, đã có một vụ rò rỉ vi khuẩn trong nước ở Montreal, và điều này đồng nghĩa với việc không có cà phê để uống.

Thay vào đó, tôi đã chộp lấy thức uống “đỉnh” nhất chỉ xếp sau cà phê – một cốc bia – giúp tôi tiếp tục công việc.

Tôi tự hỏi liệu giữa cà phê và bia, cái nào sẽ giúp tôi sáng tạo và hoàn thành công việc nhanh chóng hơn. Hi vọng rằng, bài viết này sẽ giúp bạn quyết định thời điểm tốt nhất để chọn 1 tách espresso lớn (3 ngụm) hoặc 1 cốc bia lạnh.

Tác giả: Mikael Cho

Founder/CEO @unsplash @mikaelcho

Vậy sự sáng tạo thực chất là gì?

Từ góc nhìn khoa học, sự sáng tạo là khả năng nghĩ ra điều gì đó xuất phát từ sự kết nối giữa những ý tưởng đã có từ trước trong não bộ.

Kết nối này được kiểm soát bởi các chất dẫn truyền thần kinh như adenosine (adenosine triphosphate) – giúp cảnh báo não bộ khi bạn cạn kiệt năng lượng, và phản ứng bằng cách làm chậm quá trình kết nối tạo ra bởi các nơron (tế bào thần kinh) qua việc liên kết với thụ thể adenosine.

(Adenosine triphosphate (ATP) là nguồn gốc tiếp sinh năng lực cho các bắp thịt khi vận động do các phản ứng sinh hóa học. Adenosinetriphosphate là một chất chế biến và vận chuyển năng lượng. Nó được tạo thành trong quá trình phân giải các chất khác nhau như oxy hóa các chất trong ty thể, đường phân và lên men… Ngược lại, ATP cũng là chất cung cấp năng lượng cho các quá trình tổng hợp của cơ thể sinh vật. Không một cử động nào, thậm chí đến cái chớp mắt, mà không cần năng lực của ATP – Chú thích bổ sung của người dịch – nguồn: http://vienkhoahoccongnghe.vn)

Adenosine được ví như bộ máy giám sát trạng thái năng lượng của não bộ. Khi mức năng lượng xuống thấp, adenosine sẽ cảnh báo và bắt đầu làm chậm việc não bộ thực hiện chức năng.

Đây là lý do vì sao sau vài giờ làm việc cường độ cao, bạn bắt đầu cảm thấy mệt mỏi, như cảm giác não bị hết ‘pin’ vậy. Cách duy nhất để nạp lại ‘pin’ là bạn phải nghỉ ngơi; trừ khi, bạn đã có sẵn một loại ‘vũ khí bí mật’ thật tiện dụng.

Tác động của cà phê lên não bộ

Người nghiện cà phê đều thấy quen thuộc với cảm giác sảng khoái mỗi lần uống xong một tách cà phê tươi. Tôi nhận ra rằng sau khi uống latte (cà phê sữa) hoặc espresso, tôi tập trung hơn khá nhiều. Nếu tôi đang trò chuyện với ai đó, câu từ dường như rất mượt, ko bị ngập ngừng hoặc phải chêm mấy từ như ‘ừ, ‘à’ vào câu. Điều này xảy ra bởi chất caffeine đã chặn các thụ thể adenosine, ngăn không cho adenosine liên kết với các thụ thể của nó và đánh lừa não bộ khiến bạn nghĩ bạn đang trong trạng thái tràn trề năng lượng.

Đây là một ví dụ minh họa cà phê tác động đến não bộ như thế nào:

Tác động này diễn ra trong vòng chỉ 5 phút sau khi bạn uống cà phê.

Khi các thụ thể adenosine bị chặn lại, những hóa chất làm tăng hiệu suất của hoạt động thần kinh, như glucose, dopamine, và glutamate, sẽ được phép ‘làm tăng ca’. Nên trong lúc bạn thấy cà phê tăng thêm năng lượng cho bạn, nó chỉ đơn giản nói với cơ thể bạn rằng nguồn năng lượng bạn dự trữ vẫn còn tốt để sử dụng kể cả sau khi chúng đã cạn rồi.

Cà phê được ví như một tên lửa thuỷ lực

Tác động đỉnh điểm của caffeine lên cơ thể bạn diễn ra trong khoảng 15 phút đến 2 giờ sau khi bạn tiêu thụ nó. Khi caffeine từ cà phê đi vào dòng máu, bạn trở nên nhạy bén hơn từ sự tăng sản lượng hormone là adrenaline và cortisol.

Vấn đề ở chỗ, nếu sự kích thích thích adrenaline và cortisol diễn ra quá thường xuyên, tuyến thượng thận (hấp thu adrenaline để giúp bạn tràn trề năng lượng) dần bắt đầu yêu cầu nhiều adrenaline hơn nữa để giúp bạn có được cảm giác ‘vực dậy’ giống như trước.

Khi những nhà nghiên cứu ở Đại học Johns Hopkins xem xét những người tiêu thụ cà phê từ mức thấp đến vừa phải (cỡ 1 ca 14 oz =414 ml mỗi ngày), họ phát hiện ra rằng ngay cả một lượng nhỏ cà phê cũng có thể khiến cho bạn hình thành việc ‘lờn’ chất caffeine và đòi hỏi phải có nhiều caffeine hơn để đạt được kích thích như trước.

Điều này giống như cảm giác rộn ràng khi phóng tên lửa nước và chờ nó nổ tung trong vài giây, cảm giác kích thích từ cà phê mang lại chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và bạn phải nạp thêm một liều khá sớm nữa để cảm thấy ‘tràn trề năng lượng’ như lần đầu.

Nghệ sĩ say rượu thì nhiều, nhưng tại sao không có kế toán viên say rượu?

Trong khi caffeine gây kích thích não bộ và làm cho bạn có cảm giác được tăng năng lượng, rượu cũng có cách ảnh hưởng đến sự sáng tạo của riêng mình.

Sau khi đã uống vài cốc bia, bạn sẽ cảm thấy ít tập trung hơn vì bia làm giảm bộ nhớ làm việc, và bạn bắt đầu ít quan tâm về những diễn ra xung quanh mình. Nhưng các nhà nghiên cứu của Đại học Illinois ở Chicago đã phát hiện ra, đây có thể là một điều tốt vì lợi ích của sự sáng tạo.

Các nhà nghiên cứu đã lập ra một trò chơi gồm 40 người đàn ông được đưa cho 3 từ và được dặn là sẽ nghĩ ra từ thứ tư để ghép thành tổ hợp 2 từ phù hợp với 3 từ trước.

Ví dụ: Từ ‘pit’ ghép sau các từ ‘arm’, ‘peach’, ‘tar’ sẽ tạo ra từ mới có nghĩa

Một nửa số người đàn ông trên uống 2 cốc bia trước khi chơi trong khi số còn lại không uống gì cả. Kết quả cho thấy số người đã uống giải được hơn 40 phần trăm số câu đố so với số người tỉnh táo.

Có thể kết luận rằng: 0.07 nồng độ cồn trong máu (khoảng 2 cốc) làm cho người tham gia xử lý tốt hơn các công việc giải quyết vấn đề mang tính sáng tạo, nhưng không nhất thiết là các công việc về bộ nhớ làm việc nơi mà họ phải tập trung những gì diễn ra xung quanh (như lái xe chẳng hạn). Bằng cách giảm khả năng tập trung thế giới xung quanh, rượu sẽ ‘giải phóng’ não bộ để bạn suy nghĩ sáng tạo hơn.

Dường như tác giả Ernest Hemingway đã có một ý định gì đó khi ông nói:

“Bạn thường phải làm việc cật lực cả ngày và biết trước hôm sau cũng sẽ quần quật y như vậy, liệu có điều gì khác khiến ngày hôm nay “bốc” hơn, nảy ra nhiều ý tưởng mới hơn ngoài một ly whisky không?”

Rượu đem đến những ý tưởng tuyệt vời hơn

Trong một nghiên cứu thú vị về chủ đề rượu và tác động của nó đến sự sáng tạo, tác giả Dave Birss gộp một nhóm gồm 18 nhà giám đốc về mảng quảng cáo sáng tạo và chia họ thành hai đội. Một đội được uống phép uống rượu tùy theo ý muốn và đội còn lại phải luôn giữ tỉnh táo.

Các nhóm được giao một bản chỉ dẫn công việc và họ phải nghĩ ra được nhiều ý tưởng nhất có thể trong 3 giờ. Những ý tưởng này sẽ được chấm điểm bởi những giám đốc sáng tạo cấp cao.

Kết quả ra sao? Nhóm những người đã uống thức uống có cồn không chỉ cho ra được nhiều ý tưởng nhất mà họ còn nghĩ ra được bốn trong năm ý tưởng tốt nhất. Rượu có lẽ ko phải là thức uống tối ưu khi bạn cần tỉnh táo và tập trung cho những gì xung quanh, nhưng dường như một vài ly rượu sẽ có ích nếu bạn đang cần những ý tưởng mới.

Một đơn thuốc sáng tạo: Cách tối ưu để uống cà phê và bia

Cả cà phê và bia (trong chừng mực) đều có ích khi bạn làm việc với một số nhiệm vụ nhất định, tuy nhiên bạn không nên uống bất cứ gì khi bạn cần làm những dự án định hướng chi tiết hoặc phân tích tài chính.

Sự gia tăng chất adrenaline từ caffein và sự ức chế trí nhớ từ rượu sẽ làm bạn dễ mắc sai lầm hơn.

Bia giúp cho việc nảy sinh ý tưởng

Thời điểm tốt nhất để uống một cốc bia (hoặc hai) là khi bạn tìm kiếm ý tưởng ban đầu. Bởi vì chất cồn giúp giảm tải bộ nhớ làm việc (làm bạn cảm thấy thư giãn và bớt lo lắng về những gì diễn ra xung quanh), bạn sẽ có nhiều năng lực não bộ hơn dành cho việc tạo ra những liên kết sâu hơn.

Các nhà thần kinh học đã nghiên cứu về ‘khoảnh khắc Eureka’ (Eureka là câu nói nổi tiếng của nhà vật lý người Hy Lạp Ác-si-mét khi ông phát minh ra nguyên lý Ác-si-mét) và phát hiện ra rằng để bộc phát được những khoảnh khắc ẩn sâu bên trong, bạn cần thư giãn để tư duy não trước (các kết nối rõ ràng) có thể di chuyển đến phía sau của não (nơi những kết nối bên, độc đáo được tạo nên), và kích hoạt hồi thái dương phía trước – một điểm nhỏ trên tai phải chịu trách nhiệm cho những khoảnh khắc ẩn sau bên trong.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng khoảng 5 giây trước khi bạn có một ‘khoảnh khắc Eureka’, có một sự gia tăng lớn trong các sóng alpha làm kích hoạt hồi thái dương phía trước.Những sóng alpha này có liên quan đến việc thư giãn, điều này lý giải tại sao bạn thường xuyên có ý tưởng trong khi đi bộ, tắm hoặc đi vệ sinh. Rượu làm bạn thư giãn vì vậy nó tạo ra hiệu ứng tương tự trên sóng alpha, giúp ta có được những suy nghĩ ẩn sâu mang tính sáng tạo.

Cà phê giúp thực hiện công việc

Trong khi đó, cà phê không nhất thiết giúp bạn truy cập vào nhiều bộ phận sáng tạo của bộ não như vài cốc bia. Nếu bạn đã có ý tưởng hay phác thảo về cách bạn muốn thực hiện dự án, một tách cà phê sau đó sẽ làm nên điều kỳ diệu hơn là một cốc bia.

Điểm chung giữa các nghiên cứu về caffeine là nó có thể làm tăng chất lượng và hiệu suất nếu công việc bạn đang làm có vẻ dễ dàng và không đòi hỏi quá nhiều suy nghĩ trừu tượng.

Nói cách khác, sau khi bạn đã có ý tưởng ban đầu hoặc một kế hoạch đã đặt ra, cà phê có thể giúp bạn thực hiện và theo dõi dựa trên khái niệm nhanh hơn mà không ảnh hưởng chất lượng.

Bức hình dưới đây có thể là một ví dụ hoàn hảo về việc khi nào thì nên uống cà phê:

Mẹo: Nếu bạn uống cà phê, hãy uống trước bữa trưa để không ảnh hưởng tới giấc ngủ của bạn. Trung bình, cơ thể bạn sẽ cần khoảng 5-10 tiếng để đào thải lương caffein trong một ly cà phê. Sự rối loạn thời gian ngủ sẽ đem đến những ảnh hưởng tiêu cực lên hiệu suất sáng tạo của bạn trong vài ngày tiếp theo đấy.

Hãy luôn giữ sự điều độ

Nếu bạn đã quyết định sử dụng bia hay cà phê trong lúc làm việc, đừng uống quá 2 ly một lần, và đừng uống quá một hoặc hai lần một tuần để tránh bị lệ thuộc vào chúng.

Hãy nhớ rằng, đừng nên xem cà phê và bia như một công cụ để kích thích sự sáng tạo.

Có rất nhiều cách để tạo ra phản ứng hoá học một cách tự nhiên và khoẻ mạnh trong cơ thể. Chẳng hạn như ngủ đủ giấc, ăn uống lành mạnh và cho phép cơ thể nghỉ ngơi bằng cách chia nhỏ phần công việc cần làm và chỉ cần tập trung hết công suất trong một vài khoảng thời gian ngắn trong ngày.

Nhưng nếu bạn bắt buộc phải chọn lựa giữa cà phê và bia, hãy dành ít phút suy nghĩ về những việc bạn cần hoàn thành và đảm bảo rằng bạn không uống quá nhiều.

Nếu bạn sử dụng những thức uống này quá nhiều, bạn sẽ chẳng đạt được lợi ích gì đâu.

Nguồn: Medium.com