Quảng trường thành phố là không gian công cộng chuyên dành cho các hoạt động giải trí, xã hội, thể thao, du lịch hay tưởng niệm. Mục đích và điều kiện địa lý đặc thù khiến cho cách thiết kế không gian cũng phải khác biệt ở từng nơi.

Việc sắp đặt những không gian công cộng trong lòng thành phố có mối liên hệ mật thiết đến với hệ thống đường xá và cơ sở hạ tầng. Từ góc độ tổng quát, thông qua những hình vuông, người ta có thể nhìn thấy rõ ràng những khía cạnh đặc biệt liên quan đến kiến trúc và quy hoạch đô thị.

Dưới đây là loạt ảnh hình vuông cho thấy bản đồ quy hoạch ấn tượng của một số khu vực trên thế giới:

Quảng trường Umberto I (đảo Capri, Avola, Ý)

Dù bị thiệt hại nặng nề sau cơn động đất năm 1693, thành phố Avola đã biến rủi ro thành cơ hội khi đẩy mạnh triển khai quy hoạch lại thành phố theo hình lục giác theo cảm hứng từ kiến trúc thời kỳ Phục Hưng. Sự vuông vắn tạo nên từ hệ thống đường giao nhau và một cách đầy chủ ý, tạo thành một dấu thập là nơi đặt quảng trường trung tâm được bao quanh bởi bốn khu dân cư.

Quảng trường Del Ejecutivo (Mexico City, Mexico)

Nằm trong một khu đất vuông vắn, Quảng trường Del Ejecutivo ở Mexico City được đặt giữa những con đường và khu dân cư với quy hoạch đối xứng. 16 con đường tỏa ra từ quảng trường này tạo nên một tổng thể vô cùng nổi bật so với những khu vực còn lại trong thành phố.

Quảng trường Porta Ravegnana (Bologna, Ý)

Quảng trường Porta Ravegnana nổi tiếng với khối kiến trúc hai tòa tháp gồm Tháp Asinelli và Tháp Garisenda. Trong suốt chiều dài lịch sử, quảng trường này đã trải qua rất nhiều sự thay đổi, bao gồm cả việc xây dựng hệ thống giao thông công cộng lấy nó làm trung tâm từ giữa thế kỷ 19 và 20.

Quảng trường Doctor Letamendi (Barcelona, Tây Ban Nha)

Ngoài kiến trúc độc đáo, quảng trường hình kim cương Doctor Letamendi còn thu hút số lượng lớn du khách bởi nằm cạnh đại lộ sầm uất Carrer d’Aragó ở Barcelona. Các tòa nhà và khu dân cư của Barcelona đồng loạt phải lùi sâu vào bên trong để tạo không gian đi lại cho du khách và người dân đến sinh hoạt tại quảng trường.

Quảng trường Carlo Maria Carafa (Gram Michele, Ý)

Toàn bộ hệ thống đường xá và sân bãi ở đô thị Gram Michele, vùng Sicily đều bắt nguồn từ quảng trường Carlo Maria Carafa. Quảng trường hình lục giác phân chia những con đường thành sáu hướng và những khu dân cư sầm uất. Đô thị Gram Michele được xây dựng vào năm 1693 sau khi một trận động đất phá hủy thị trấn cổ Occhialà.

Quảng trường AT&T (Chicago, Mỹ)

Quảng trường AT&T là một khu vực công cộng ở Công viên Thiên niên kỷ, Chicago. Đây cũng chính là nơi đặt tác phẩm nghệ thuật công cộng mang tên Cloud Gate của nghệ sỹ Sir Anish Kapoor. Sự độc đáo trong kiến trúc khiến quảng trường này trở thành một khu vực sầm uất do có lượng lớn khách du lịch và những cư dân thành phố đến tham quan.

Quảng trường Plaça de Tetuan (Barcelona, Tây Ban Nha)

Quảng trường Plaça de Tetuan nằm giữa hai đại lộ chính ở quận Eixample. Với thiết kế hình vòng cung, nhìn từ trên cao, quảng trường khiến các khối dân cư xung quanh trông như hình cánh quạt. Đây được xem là một cách xếp đặt rất độc đáo so với những khu dân cư điển hình ở Barcelona.

Quảng trường Thánh Phêrô/ San Pietro (Thành phố Vatican)

Quảng trường Thánh Phêrô ở thành phố Vatican là một trong những quảng trường nổi tiếng nhất trên thế giới. Được thiết kế bởi kiến trúc sư Gian Lorenzo Bernini và xây dựng từ năm 1656 đến 1667, quảng trường tọa lạc ngay phía trước Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô. Trên nóc của dãy hành lang bao quanh quảng trường là dãy 140 bức tượng của các vị thánh.

Quảng trường Marina Držića (Dubrovnik, Croatia)

Được xây dựng trong khoảng giữa thế kỷ 17 và 18, quảng trường Marina Držića nằm giữa một thị trấn cổ. Ô tô bị cấm di chuyển trong toàn bộ thị trấn nên khu vực quảng trường được người dân sử dụng cho rất nhiều mục đích khác nhau.

Quảng trường Grande (Palmanova, Ý)

Được xây dựng cho mục đích quân sự vào thế kỷ 16 và trải qua quá trình dài mở rộng đến thế kỷ 19, thành phố Palmanova hiện vẫn còn giữ được mô hình quy hoạch ngôi sao chín cánh. Quảng trường Grande, nằm ngay tại trung tâm thành phố, có hình lục giác với sáu con đường lớn phân chia các khu dân cư sầm uất.

Quảng trường del Duomo (Milan, Ý)

Nằm tại trung tâm về mặt địa lý của Milan, Ý, quảng trường del Duomo luôn đông đúc bởi khách du lịch và cư dân bởi sự đóng góp quan trọng của nó đến với lĩnh vực văn hóa, tôn giáo, chính trị và xã hội của thành phố.

Quảng trường Cinema (Madrid, Tây Ban Nha)

Tọa lạc tại khu phố hành chính Palomeras Bajas của Madrid, quảng trường Cinema ghi dấu ấn với những khối nhà được quy hoạch theo dạng lưới chuẩn mực, với các sân sinh hoạt công cộng nằm ở trung tâm.

Bài dịch: Gau Truc.
Nguồn: Archdaily.

• /viết một tay/ Xã hội hiện đại phản chiếu qua Art Deco
• Mẫu giày kỳ lạ gắn tampon và diêm của Netha Goldberg
• ‘Sounds of the Forest’: Thư viện âm thanh từ những cánh rừng hoang dã trên toàn thế giới