Tất tần tật về quy trình tạo tác một chiếc mặt nạ Noh truyền thống của Nhật Bản
Noh là loại hình nghệ thuật sân khấu sớm nhất ở Nhật Bản và vẫn được biểu diễn cho đến ngày nay. Được phát triển vào thế kỷ 14, Noh thường tập trung vào những câu chuyện, trong đó một sinh vật siêu nhiên biến thành người và được thuật lại từ góc nhìn của một người anh hùng.
Trong kịch Noh, khía cạnh cốt lõi của phần trang phục là những chiếc mặt nạ được cách điệu với độ tinh tế được đánh giá là vô cùng cao, nhằm nhấn mạnh biểu cảm cho người đeo chúng, đặc biệt là khi họ xoay người dưới ánh sáng. Những chiếc mặt nạ này đại diện cho các nhân vật như các vị thần, ma quỷ,… Mới đây, một bộ phim tài liệu ngắn của Process X đã khám phá cách các nghệ nhân như Mitsue Nakamura duy trì nghề chạm khắc những chiếc mặt nạ này bằng tay.
Bắt đầu với một khối gỗ bách Nhật Bản, Nakamura đục tạo hình khuôn mặt tròn, với các bộ phận mắt, mũi và răng. Khối gỗ được phủ một lớp sơn mài truyền thống có nguồn gốc từ vỏ sò nghiền nhỏ trộn với keo, sau đó sấy khô trước khi xỏ lỗ ở mỗi bên bằng dùi nóng để buộc dây qua. Người nghệ sĩ trộn bột màu bằng tay để tạo thêm màu sắc cho các nét vẽ, bao gồm cả việc bôi đen răng theo phương pháp được gọi là ohaguro, một phong cách thời trang phổ biến ở Nhật Bản trong thời kỳ Heian.
Đối với một số gia đình và tổ chức, Noh được xem là một di sản quan trọng và vượt thời gian. Nhiều mặt nạ Noh có giá trị và ý nghĩa lịch sử, đặc biệt là những mặt nạ do trường Konparu thế kỷ 15 làm, chúng được lưu giữ cẩn thận trong các bộ sưu tập.
“Thuật ngữ ‘khuôn mặt như mặt nạ Noh’ thường được sử dụng như một phép ẩn dụ cho sự vô cảm, nhưng đặc điểm chính của thế giới Noh là việc thể hiện cảm xúc và suy nghĩ bên trong của con người hơn là kể chuyện.”
Nakamura chia sẻ
Dịch và biên tập: May