Chẳng biết vô tình hay hữu ý, mèo xuất hiện rất nhiều trong những tấm poster phim của Cộng hòa Séc và Ba Lan thập niên 1960 – 1970, với đủ hình dạng và phong cách giàu tính siêu thực và trừu tượng. Nét đặc sắc của những tấm poster này chủ yếu đến từ trường phái thiết kế Ba Lan (Polish School of Posters) rồi ảnh hưởng sang “người láng giềng” Cộng hòa Séc.

Những poster của trường phái thiết kế Ba Lan được tạo ra vào thời điểm dường như độc nhất trong lịch sử, khi poster là một trong những phương tiện nghệ thuật hiếm hoi được nhà nước Cộng sản Ba Lan cho phép phát hành. Bị hạn chế trong sáng tạo nghệ thuật, các họa sĩ, nhà thiết kế Ba Lan chỉ còn cách vận dụng hết tài năng của mình vào những tấm poster phim.

Thay vì tuân theo chủ nghĩa hiện thực xã hội, những người tiên phong cho trường phái thiết kế Ba Lan muốn tạo ra một phong cách hoàn toàn độc đáo, từ chối các giá trị của nghệ thuật phương Tây (mà cụ thể là Tây Âu) lúc bấy giờ. Thành quả của quá trình tìm tòi sáng tạo là những tấm poster được thiết kế rất táo bạo, dí dỏm, màu sắc và đường nét đậm tính nghệ thuật.

Cuộc triển lãm poster Ba Lan vào năm 1954 được tổ chức ở Prague (Cộng hòa Séc) đã mở mang tầm mắt cho những nghệ sĩ tại đây. Projekt – tạp chí nghệ thuật thị giác của Ba Lan cũng là nguồn cảm hứng chính cho thế hệ họa sĩ mới của Séc. Dù bị ảnh hưởng rõ rệt nhưng các nghệ sĩ Séc cũng có lối đi riêng, thử nghiệm với nhiều kỹ thuật như tranh cắt dán (collage), khắc gỗ… tuy vẫn trung thành với phong cách nghệ thuật siêu thực.

Mời bạn cùng ngắm vài tấm poster mèo để hiểu hơn về thẩm mỹ thiết kế một thời của các nghệ sĩ đến từ Cộng hòa Séc và Ba Lan.

Biên tập: Mai Anh

Ảnh: Mubi