Lĩnh vực nghệ thuật ở Việt Nam đang trên đà phát triển vượt bậc, trở thành một mạng lưới nhộn nhịp và đa dạng, với 2 trung tâm chính là Hà Nội và TP.HCM. 

Thời gian gần đây, nghệ sĩ Việt đã mang tác phẩm và tâm hồn mình vươn ra thị trường quốc tế bằng những sự kiện và triển lãm, được cộng đồng quốc tế công nhận và tán dương bởi chiều sâu trong thiết kế và phương pháp tái hiện lịch sử độc đáo.

Ở phần 1, chúng ta đã làm quen với 5 cái tên: Lê Quang Đỉnh, Jun Nguyen, Tiffany Chung, Nguyễn Mạnh Hùng, Danh Võ. Phần tiếp theo này, ta sẽ tiếp tục gặp gỡ nhiều gương mặt nghệ sĩ tài năng khác của nghệ thuật đương đại Việt Nam.

• 10 nghệ sĩ đương đại nổi bật nhất Việt Nam (Phần 1)

—

6. Nguyễn Trinh Thi

Nguyễn Trinh Thi, sinh năm 1973 tại Hà Nội, là một nhà làm phim và video được đào tạo tại Mỹ, đồng thời cũng là người sáng lập và giám đốc của DOCLAB, một trung tâm phim tài liệu và video tại Hà Nội. Tác phẩm của cô được trưng bày trong nhiều tổ chức và lễ hội khắp thế giới như Bảo tàng nghệ thuật phương đông Fukuoka ở Nhật, trung tâm truyền thông và nghệ thuật ZKM Karlsruhe, Đức, The Tate Modern ở London và Liên hoan phim thử nghiệm ở Bangkok… Cô cũng tham gia vào buổi triển lãm Singapore 2013 và Disrupted Choreographies tại Musée d’Art Contemporain Nîmes năm 2014.

Công trình của Trinh Thi nói về vai trò của nghệ sĩ trong xã hội đương đại Việt Nam, cô cũng tìm về quá khứ để nhặt lại những mảnh lịch sử bị che lấp, thay thế và hiểu nhầm. Trong bộ phim mới nhất, Jo Ha Kyu (2012), cô dựa theo cấu trúc tự sự kinh điển của Japanese temporal art – jo ha kyu (tạm dịch: nghệ thuật thể nghiệm tự phá cấp của Nhật) và những trải nghiệm cá nhân chủ quan của người làm phim Tokyo sau những di chấn của trận động đất năm 2011. Tác phẩm khắc họa sự tồn tại đối lập của hai thế giới hiện thực và trừu tượng song song, những cái nhìn khách quan và chủ quan, tường thuật và không kể chuyện, tài liệu và viễn tưởng.

Jo Ha Kyu, một bộ phim của Trinh Thi

Video Unsubtitled được công chiếu tại buổi triển lãm Singapore năm 2013 định rõ vai trò và vị trí của tầng lớp nghệ sĩ trong xã hội đương đại Việt Nam. Tác phẩm nhấn mạnh vấn đề kiểm duyệt và quyền tự do thể hiện.

Công trình nghệ thuật của Nguyễn Trinh Thi có thể được tìm thấy tại DOCLAB, 56-58 Nguyen Thai Hoc, Hanoi, Vietnam, +84 4 3734 2252/ext. 39 và Nha San Studio and Collective in Hanoi.

7. Trần Lương

Trần Lương sinh năm 1960, là người tiên phong trong nghệ thuật trình diễn – performance art tại Việt Nam, nhưng đồng thời ông cũng làm việc trong những thể loại khác như vẽ và nghệ thuật sắp đặt. Người nghệ sĩ gốc Hà Nội này nổi tiếng trên thế giới với danh hiệu Gang of Five và là người dẫn dắt sự phát triển của nghệ thuật đương đại ở Việt Nam trong những năm 1980 và 1990. Sức ảnh hưởng vẫn còn đó, ông được tôn trọng bởi kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực nghệ thuật trình diễn. Công trình của ông được trưng bày khắp thế giới và với video trình diễn ra mắt năm 2012, Lập Lòe là một phần của Guggenheim UBS Map Global Art Initiative (Bản đồ Sáng kiến Nghệ thuật Toàn cầu Guggenheim UBS). Ông là quản lý trưởng tại buổi triển lãm Singapore năm 2013 và là người chọn ra những gương mặt nghệ sĩ trẻ giỏi nhất Việt Nam để tham gia sự kiện.

Tác phẩm của ông thể hiện khía cạnh lịch sử, chính trị, những kí ức cá nhân và sử dụng biểu tượng như chiếc khăn quàng cổ đỏ hay lúa gạo để kể chuyện. Trong Lập Lòe – Welts, ông sử dụng khăn quàng cổ màu đỏ mà những đứa trẻ tiểu học hay cấp 2 thường mang; đây là biểu tượng về chính trị và lịch sử liên quan đến Đảng Cộng Sản. Cảm hứng từ tiếng gõ cửa khi con trai ông đi học về; kí ức về tuổi thơ khi cùng bạn bè đánh nhau bằng chiếc khăn quàng đan xen với những mơ hồ và sự chịu đựng thời ấy. Ông muốn thể hiện những đau đớn của vết sẹo từ các trò chơi tuổi thơ cũng hàm ẩn nỗi đau của thời kì chính trị nhọc nhằn.

Công trình nghệ thuật của Trần Lương có thể được tìm thấy tại Solomon R. Guggenheim Museum, 1071 Fifth Avenue, New York, NY, USA, +1 212 423 3575. 

Trần Lương, Lập Loè / Welts, 2008, Performance, three channel video installation, Guggenheim UBS Map Global Art Initiative | Courtesy Artist

8. The Propeller Group

Phù Nam Thúc Hà, sinh năm 1974 ở Hồ Chí Minh; Tuấn Andrew Nguyễn, sinh năm 1976 ở Hồ Chí Minh và Matt Lucero, sinh năm 1976 ở California, đã cùng nhau thành lập nên The Propeller Group (TPG) vào năm 2006. Xuất thân từ nhiều lĩnh vực đa dạng như visual art, phim và video, 3 nghệ sĩ đã hợp tác để thành lập nhóm với mục đích nâng cao chất lượng sản phẩm.

Có mặt ở Hồ Chí Minh và Los Angeles, TPG tập hợp và ứng dụng nhiều loại hình nghệ thuật đầy chất riêng vào trong tác phẩm cũng như làm việc trên nhiều loại platform và hình thức sản xuất. Công trình của TPG có mặt trong nhiều buổi triển lãm quan trọng trên thế giới như Guggenheim UBS Map Global Art Initiative (Bản đồ Sáng kiến Nghệ thuật Toàn cầu Guggenheim UBS), Disrupted Choreographies tại Carré d’Art – Musée d’Art Contemporain Nîmes và nhiều sự kiện khác.

TPG sử dụng những biểu tượng về lịch sử, xã hội và văn hóa để xóa nhòa lời chỉ trích và phán xét của xã hội đương đại. Bạn có thể tìm thấy điều này tại Monumental Bling (2013) tổ chức ở Nîmes, đại diện cho hình ảnh nhà chính trị cách mạng Lê-nin, thủ lĩnh phong trào cộng sản quyền lực nhất thời đại, nhằm xác định sự khác biệt giữa nhân dạng và môi trường, khắc họa quyền lực xuyên suốt lịch sử và sự suy đồi nhân cách. Trong show diễn solo năm 2012 tại Galerie Quynh, Static Friction, TPG làm nổi bật văn hóa đa dạng ẩn chứa trong những chiếc xe gắn máy tại Việt Nam, đồng thời phản ánh khái niệm về không gian trong thành phố.

Công trình nghệ thuật của TPG có thể được tìm thấy tại Galerie Quynh, 65 De Tham, District 1, Ho Chi Minh City, Vietnam, +84 8 38368019 và the Solomon R. Guggenheim Museum, 1071 Fifth Avenue, New York, NY, USA, +1 212 423 3575.

The Propeller Group, Chasing Inertia, 2012, 150 x 150 x 150 cm, sử dụng gần 50 ống mực đen [kích thước 2I25/2.50 – 17], hình ảnh minh họa từ Galerie Quynh.

 Static Friction, tại Galerie Quynh

9. Hà Mạnh Thắng

Hà Mạnh Thắng, sinh năm 1980, sống và làm việc tại Hà Nội. Anh tốt nghiệp trường đại học Mỹ Thuật Hà Nội năm 2004 và tập trung vào con đường phát triển sự nghiệp vẽ ngay sau đó. Tác phẩm của anh đóng vai trò quan trọng trong những buổi triển lãm quốc tế như Reök Palace ở Budapest (2011), ifa Galleries ở Stuttgart và Berlin (2009) và the Singapore Art Museum (2008). Vào tháng 9 năm 2014, anh tổ chức một show diễn solo tại Thavibu Gallery ở Bangkok. Đồng thời anh cũng là nghệ sĩ duy nhất của Việt Nam được vinh danh tại Phaidon’s Painting Today (2009) cùng với Gerard Richter và Peter Doig.

Nguồn cảm hứng của anh đến từ bề dày lịch sử và văn hóa đậm đà của Việt Nam cùng những giá trị cổ truyền đại diện cho văn hóa đương đại và nét kiến trúc đô thị. Những bức biếm họa của anh nói về lịch sử và văn hóa Việt trong quá trình Đổi Mới kéo theo những thay đổi và sự biến dạng méo mó.

Trong buổi triển lãm solo đầu tiên tại thành phố Hồ Chí Minh năm 2013 tại Galerie Quynh, Heaven is a Place, anh đã đặt ra câu hỏi về quan hệ giữa kiến trúc và thông điệp mà chúng thể hiện. Lấy cảm hứng từ tượng đài nổi tiếng như Lăng chủ tịch Hồ Chí Minh, Hà Mạnh Thắng đã tiêu giản chúng từ hình dạng kiến trúc đơn thuần. Vẻ đẹp của kiến trúc giờ đây không còn hiển hiện cụ thể mà gói gọn trong một hình hài ma mị, tuy vậy chúng vẫn giữ được nét đẹp nguyên sơ, đặc thù. Điều này cho thấy quá trình đổi thay của ý tưởng khi chúng được lưu vào tiềm thức con người.

Công trình nghệ thuật của Hà Mạnh Thắng có thể được tìm thấy tại  Galerie Quynh, 65 De Tham, District 1, Ho Chi Minh City, Vietnam, +84 8 38368019.

Hà Mạnh Thắng, phong cảnh thành phố Huế, no. 9, 2014, acrylic, acrylic medium, dầu và than trên nền canvas, 100 x 195 cm | Ảnh minh họa từ Galerie Quynh.

“Hanoi Landscape” No.10

“Saigon Landscape” No.2

10. Bùi Công Khánh

Bùi Công Khánh, sinh năm 1972, sống và làm việc tại Hội An và thành phố Hồ Chí Minh. Ông tốt nghiệp trường Đại học Mỹ Thuật thành phố Hồ Chí Minh chuyên ngành tranh sơn dầu, song ông sớm tạo cho mình phong cách đa dạng từ vẽ tranh đến nghệ thuật trình diễn, sắp đặt, điêu khắc và gốm sứ. Những tác phẩm của ông đã có dịp chu du khắp thế giới.

Công trình nghệ thuật của Bùi Công Khánh đào sâu về lịch sử và xã hội đương đại Việt Nam, đồng thời nêu lên ảnh hưởng của ngữ cảnh quốc tế. Ông thường sử dụng hình ảnh của những chiếc bình hoa sứ,  cầu nối cho nét văn hóa cổ xưa và hiện đại. Bằng phương thức cổ truyền, ông tô điểm những chiếc bình với thông điệp và biểu tượng nổi bật trong hoàn cảnh hiện đại. Tuy liên quan đến chính trị và xã hội, tác phẩm của ông luôn pha chút hài hước. Trong buổi diễn solo tại San Art năm 2010, Life is Consumption, ông chọn những vật dụng hằng ngày như lon soda và thùng dầu, thổi một tí hài hước vào đó và thể hiện sự đối lập với cuộc sống hiện đại của đất nước Việt Nam.

Công trình nghệ thuật của Bùi Công Khánh có thể được tìm thấy tại San Art, 3 Mê Linh, Binh Thanh District, Ho Chi Minh City, Vietnam, +84 8 3840 0183 và 10 Chancery Lane, G/F, 10 Chancery Lane, SoHo, Central, Hong Kong, +852 2810 0065. 

Tác phẩm điêu khắc gỗ Lạc chốn của Bùi Công Khánh.

Tác giả: C.A. Xuan Mai Ardia
Người dịch: Đáo
Nguồn: Theculturetrip

• Xem ảnh đẹp lộng lẫy của di sản văn hóa Việt Nam