10 nguyên tắc cơ bản của Visual Design

Hôm qua, khi đang nghe podcast, bỗng tôi (Tôi ở đây là tác giả José Torre – bài viết được viết vào ngày 10 tháng 6) nghe một người tham gia chương trình kèm câu tự giới thiệu bản thân như sau: ”…tôi là fan của chương trình này đã lâu, nhưng đây là lần đầu tôi gọi đến để tham gia…”, và vì lý do nào đó, điều này khiến tôi nhớ tới Medium (Medium ở đây là nền tảng blog cho phép người dùng chia sẻ nội dung, bài viết của mình, chi tiết tại Medium.com – người dịch). Tôi là một người đọc khá tích cực trên trang Medium, nhưng chưa bao giờ tôi thực sự đóng góp nội dung vào cả. Cho nên, ngày hôm nay tôi quyết định sẽ phải thay đổi điều này.

Như đã giới thiệu, tôi quyết định sẽ viết về thứ gì đó quen thuộc với tôi, đó chính là Thiết kế Hình ảnh (hay còn gọi là thiết kế đồ hoạ), cụ thể hơn là những nguyên tắc cơ bản giúp tôi có thể hoàn thành tốt công việc của mình.

Tôi sẽ viết một bài ngắn gọn thôi, vậy cho nên tôi sẽ chỉ đi vào ý chính của từng nguyên tắc. Những ai có nhu cầu tìm một bài viết chuyên sâu hơn, có thể tôi sẽ dành thời gian viết ra một bài đầy đủ trong tương lai nhé.

Ô kê, chuẩn bị chưa, cùng bắt đầu với…

#1 Điểm, Đường thẳng và Hình dạng

Đây là những viên gạch nền tảng nhất để xây dựng bất kỳ thiết kế nào. Với những điều này, bạn có thể tạo ra bất cứ gì bạn muốn, từ những icon đơn giản cho đến những hình minh hoạ phức tạp.

Theo hình học, điểm là sự kết hợp của toạ độ x và y, nếu thêm trục z thì bạn sẽ có không gian 3 chiều (3D). Nhưng trong bài viết này, chúng ta sẽ chỉ nói về 2D thôi.

Điểm -> Đường thẳng -> Hình dạng

Nếu bạn kết nối 2 điểm với nhau bạn sẽ có một đường thẳng. Một đường thẳng thì được tạo ra bởi rất nhiều điểm dính liền nhau, kiểu như một nhóm các nguyên tử hình thành một phân tử vậy, và cứ như vậy, chúng tạo ra rất nhiều vật thể xung quanh bạn. Nếu bạn có thêm điểm thứ ba và kết nối chúng lại, bạn sẽ tạo ra một hình dạng cụ thể, trong trường hợp này là hình tam giác, và như đã đề cập, bạn có thể sử dụng các yếu tố cơ bản này để đạt được bất cứ thứ gì mà bạn muốn.

Đối với chúng ta thì hình dạng này vẫn chưa thực sự rõ ràng lắm. Vậy cho nên, thứ kế tiếp cần thêm vào đó chính là…

#2 Màu sắc

Quang phổ màu sắc hiển thị

Mắt của con người có thể nhìn thấy được hơn 10 triệu màu khác nhau từ đỏ sang tím. Và ngay từ khi còn trẻ, ắt hẳn chúng ta đã được học về giá trị, ý nghĩa của một vài màu sắc cụ thể rồi.

Lấy ví dụ đèn giao thông chẳng hạn. Chúng chỉ bao gồm toàn màu sắc thôi, nhưng chúng ta đều biết rằng màu đỏ là dừng lại, màu xanh lá cây là được phép đi, còn màu vàng có nghĩa là phóng cho thật lẹ trước khi đèn chuyển sang đỏ. Điều này chứng tỏ rằng màu sắc có thể ảnh hưởng lên hành động của chúng ta, và thậm chí chúng ta còn không nhận ra điều này.

Theo tôi, điều này đơn giản là vì chúng ta đã học những điều này, chứ không phải do tự thân màu sắc mang ý nghĩa nội tại như vậy. Vì bạn biết đấy, những ý nghĩa gắn liền với màu sắc có thể thay đổi tuỳ thuộc vào nền văn hoá, tuỳ thuộc vào thời gian, địa điểm mà bạn lớn lên nữa.

Nói tóm lại, bạn có thể truyền tải những ý nghĩa, dự định và sắc thái chung chỉ bằng cách chọn đúng màu sắc phù hợp, điều bạn cần làm là phải hiểu rõ đối tượng mà bạn muốn nhắm tới để đưa ra những lựa chọn phù hợp nhất.

Bây giờ chắc là hình tam giác của bạn trông bắt mắt rồi phải không. Vậy cùng làm nó trông thú vị hơn với…

#3 Typography

Tạo hình chữ A từ một hình tam giác

Tôi cho rằng đây là nguyên tắc quan trọng nhất, cũng như rất khó đối với dân thiết kế. Không chỉ về nội dung mà còn về cách trình bày nữa. Nói ngắn gọn thì Typography chính là nghệ thuật trình bày những con chữ.

Nếu bạn sử dụng đúng kiểu chữ, bạn có thể tạo ra một đoạn văn bản đậm nét, truyền đạt nội dung một cách mạnh mẽ. Tuy nhiên bạn cũng có thể dễ dàng làm rối tung mọi thứ nếu bạn chọn một kiểu chữ không phù hợp với nội dung. Typography, cũng giống như màu sắc, giúp bạn xác định được sắc thái chung của nội dung mà bạn muốn truyền tải.

Hầu hết các kiểu chữ đều được thiết kế với một mục đích xác định, bạn cần bỏ ra chút thời gian tìm hiểu để có thể sử dụng chúng đúng với mục đích của mình. Một vài kiểu chữ thì rất phù hợp cho các khối văn bản lớn, một số kiểu chữ thì thích hợp để làm tiêu đề. Một số kiểu chữ đi kèm với mục đich và cách dùng rất rõ ràng, một số thì lại được tạo ra kiểu để cho vui, hoặc sử dụng để châm biếm thôi (chắc là bạn hiểu ý tôi phải không).

Có hàng ngàn kiểu chữ cho bạn lựa chọn đấy, nhưng nếu bạn không có nhu cầu tạo ra một cái gì đó quá độc – lạ hay đang thiết kế với mục đích nhất định, những trường hợp bình thường tôi khuyên nên xài những kiểu chữ cổ điển thôi. Hoặc nếu bạn đủ dũng cảm, bạn có thể tự sáng tạo kiểu chữ cho riêng mình cũng được, mặc dù tôi nghĩ điều này nghe có vẻ hơi khó với một nhà thiết kế đấy. Rồi đó, nếu bạn nghĩ mình đã sẵn sàng bắt tay vào công việc, thì đừng quên nguyên tắc quan trọng kế tiếp, đó là…

#4 Khoảng trống

Cách bạn cân bằng khoảng trống có thể hoàn thiện, hoặc phá hỏng tất cả mọi thứ, đặc biệt là với typography.

Bạn cần phải xem xét tính liên quan giữa các yếu tố / con chữ với nhau, và sau đó cho chúng một khoảng cách phù hợp, khoảng cách này thường được gọi là không gian âm (Negative space, còn được gọi là khoảng trắng – white space, trái nghĩa với nó là positve space – không gian dương, đại diện cho chính chữ cái – người dịch).

Điều chỉnh khoảng trắng (negative space) giữa các chữ cái (còn được gọi là kerning)

Bạn phải xem không gian âm như một phần của thiết kế và sử dụng nó thật hợp lý. Khoảng cách có thể giúp dẫn dắt người xem xuyên suốt thiết kế của bạn. Đồng thời, những khoảng trống này cũng giúp người xem nghỉ mắt xuyên suốt phần nội dung.

Vậy cho nên, hãy sử dụng khoảng cách một cách khôn ngoan, nếu khoảng cách quá lớn sẽ tạo cho người xem cảm giác trống vắng, chưa hoàn thiện, quá ít khoảng cách sẽ làm cho thiết kế của bạn trở nên chật chội, gò bó.

Trong quá trình tìm ra tỉ lệ hợp lý giữa không gian âm và dương, bạn sẽ có thể tạo ra…

#5 Sự cân bằng, nhịp điệu và sự tương phản

Đây chính là lúc bạn sử dụng các yếu tố cơ bản sẵn có để tạo ra một thứ gì đó thú vị và lôi cuốn. Hãy cân bằng tất cả những yếu tố trên thiết kế của bạn dựa vào trọng lượng thị giác (visual weight – mức độ thu hút, bắt mắt – người dịch). Giả sử nếu bạn đặt một hình vuông màu đen thật lớn ở góc dưới bên phải, thiết kế của bạn sẽ bị nhấn chìm từ chỗ đó. Vậy cách tốt nhất là hãy tìm cách bù trừ cho phần trọng lượng đó hoặc cân nhắc thay đổi phần trong lượng đó sang vị trí thích hợp.

Điều chỉnh trọng lượng thị giác để tạo ra nhịp điệu và sự tương phản

Và cách mà bạn đặt các phần tử trong thiết kế cũng rất quan trọng, việc nhấn mạnh một số phần tử nhất định sẽ giúp ta tạo ra sự tương phản và nhịp điệu, chính điều này sẽ giúp người xem định hướng một cách rất duyên dáng và dễ dàng.

Dưới đây sẽ là một nguyên tắc giúp bạn kiểm soát nhịp điệu và sự cân bằng, đó chính là…

#6 Tỉ lệ

Tạo điểm nhấn bằng cách thay đổi tỉ lệ thiết kế

Ngoài việc tạo ra sự tương phản có nhịp điệu và sự cân bằng, tỉ lệ còn giúp bạn tạo ra sự phân cấp. Về cơ bản, sẽ có sự phân cấp giữa các yếu tố trong thiết kế, và cách tốt nhất để truyền tải điều đó chính là sử dụng kích cỡ.

Việc điều chỉnh tỉ lệ phải có mục đích rõ ràng. Đừng tuỳ chỉnh vô tội vạ theo kiểu ”Make my logo bigger cream” (đây là tên một quảng cáo châm biếm của giới thiết kế nhằm vào việc khách hàng lúc nào cũng yêu cầu logo to bự ra, nội dung quảng cáo bao gồm việc sử dụng một loại kem bôi để phóng to logo – người dịch), nếu bạn làm vậy, bạn đã quên mất phần nói về khoảng trống mà chúng ta vừa bàn bên trên rồi đấy.

Lấy ví dụ như một trang báo, phần lớn nhất của trang báo mà bạn thấy là gì?

Ắt hẳn đó chính là cái tựa bài báo ngắn tủn phải không? Tại sao lại như vậy? Điều này giúp cho người đọc có thể lướt qua trang báo thật nhanh và xem xem có tin gì hay ho, đáng đọc hay không. Kế đến, dưới tựa báo sẽ là một đoạn phụ đề với kích thước nhỏ hơn cung cấp cho người đọc thêm một vài thông tin chi tiết về bài báo, và cuối cùng là phần nội dung bài báo với kích thước chữ nhỏ nhất, đồng thời cũng sử dụng phông chữ thoải mái, dễ đọc nhất.

Vì lý do đó, hãy sử dụng kích cỡ đúng cách và đừng quên đối tượng sẽ sử dụng thiết kế của bạn là ai. Nhân tiện đang nói về báo, đây là lúc thích hợp để đến với phần kế tiếp, đó chính là…

#7 Hệ thống lưới và căn chỉnh

Bạn có còn nhớ cái cảm giác chơi Xếp hình (Tetris) không? Bạn còn nhớ cái cảm giác thoả mãn, sảng khoái khi cái thanh dài dài chọt thẳng vào lỗ và xoá sạch mọi thứ chứ?

Tạo ra các mối liên hệ giữa các yếu tố giúp thiết kế tổng thể cân bằng và dễ chịu hơn

Thật ra thì thiết kế lưới không thể nhìn thấy được, nhưng bạn sẽ thấy sự hiện diện của chúng khi bạn đọc một quyển sách hay xem một tờ báo. Dù bạn đang thiết kế gì đi chăng nữa, thì việc sử dụng hệ thống lưới sẽ mang lại bố cục cho thiết kế của bạn, giúp cho thiết kế của bạn trông có vẻ dễ chịu hơn.

Và kể cả thiết kế của bạn có bừa bộn đi chăng nữa, bạn cũng cần phải thiết lập một trật tự cho cái sự bừa bộn đó.

Việc căn chỉnh (Alignment) rất quan trọng với các khối văn bản, có rất nhiều cách để căn chỉnh, nhưng nguyên tắc chung của tôi là căn theo lề trái. Cách bạn căn chỉnh luôn phụ thuộc vào nội dung thiết kế, nhưng nhìn chung thì mọi người đều đọc từ trái sang phải, từ trên xuống dưới. Vì thế nếu bạn đi ngược lại kiểu căn lề giữa hay căn phải sẽ gây khó chịu cho người đọc.

#8 Đóng khung

Khái niệm đóng khung (framing) là một khái niệm then chốt trong nhiếp ảnh, nhưng khái niệm có thể được sử dụng trong thiết kế đồ hoạ.

Dù bạn đang sử dụng ảnh, hình minh hoạ hay thứ gì khác đi chăng nữa, việc đóng khung sẽ giúp bạn hoàn thiện tác phẩm hơn rất nhiều.

Đóng khung một tổ hợp giúp cho thiết kế thêm thú vị

Thử hướng mắt bạn vào phần quan trọng trong thiết kế, sau đó thử cắt / đóng khung (crop/frame) phần đó lại, điều này sẽ giúp đối tượng đó nổi bật lên hoặc giúp bạn truyền tải thông điệp mà bạn muốn gửi gắm. Hãy kể đúng câu chuyện và kể cho thật hay vào!

Sau tất cả, nếu bạn còn cảm giác thiếu vắng gì đó, thì đây là lúc để vui vẻ một chút với…

#9 Texture và Pattern

Sử dụng texture để tạo ra một thiết kế độc đáo

Cá nhân tôi xem texture và pattern giống như phụ kiện vậy, không nhất thiết phải sử dụng chúng, bạn vẫn có thể sống mà không cần phụ kiện mà. Nhưng thỉnh thoảng, vài ba món phụ kiện có thể giúp cho cuộc sống của bạn thú vị hơn rất nhiều.

Texture giờ đây không còn là một xu hướng nữa, nhưng bạn vẫn có thể sử dụng nó để tạo ra sự khác biệt trong thiết kế của mình, giúp cho thiết kế của bạn trông ba chiều và dễ gần hơn rất nhiều.

Bạn không nhất thiết phải sử dụng texture theo một tổ hợp. Nếu thiết kế của bạn được sử dụng cho in ấn, chọn loại giấy phù hợp, thêm các yếu tố cần thiết như vát cạnh, dập nổi hay phủ thêm véc-ni (UV Varnish), tất cả đều có thể giúp cho một thiết kế đơn giản trở nên tuyệt vời. Tuy nhiên, chọn một thứ thôi, đừng có mà nhét vào một đống thứ vô tội vạ đấy nhé.

Pattern là những thứ lặp đi lặp lại trên thiết kế, và tuỳ theo cách sử dụng mà bạn có thể gọi nó là Texture cũng được. Chúng chủ yếu được sử dụng để thêm nhịp điệu và sự năng động vào một thiết kế phẳng, đồng thời cũng là một cách để bù đắp cho sự dư thừa của những khoảng trắng.

Và cuối cùng, nhưng không kém phần quan trọng trong Visual Design…

#10 Khái niệm thị giác

Bóng đèn ý tưởng…hình như hơi sáo rỗng phải không, tôi biết mà.

Đây là ý tưởng nằm sau thiết kế của bạn. Ý đồ của bạn là gì? Những hình ảnh đó có mang ý nghĩa sâu xa nào không?

Đây chính là yếu tố quyết định xem liệu thiết kế của bạn có phải là một thiết kế tuyệt vời, độc đáo hay chỉ đơn thuần là một cái thiết kế tải về xài lại từ mấy kho thiết kế đầy rẫy trên mạng.

Hãy thiết kế có chủ đích và luôn có một ý tưởng chủ đạo xuyên suốt trong tất cả mọi thứ. Chọn phông chữ thật cẩn thận với mục đích rõ ràng, suy nghĩ xem mỗi yếu tố nhỏ trong thiết kế đã dựa theo những khái niệm căn bản chưa. Sự gắn kết, mạch lạc trong thiết kế là rất quan trọng.

Nếu bạn có một khái niệm thiết kế đủ vững chắc, bạn có thể bảo vệ nó và bán ý tưởng lại cho các khách hàng, sếp hoặc bất cứ ai mà bạn muốn.

Ngoài ra, một thiết kế được chuẩn bị và đầu tư kỹ càng sẽ mang lại giá trị về lâu dài. Cũng giống như những món đồ thời trang hợp thời có thể sẽ rất đẹp và dễ thương, nhưng cũng như bao cái mốt khác như để ria mép, mặc đồ kẻ ca-rô, xu hướng luôn đi kèm với ngày hết hạn. Tôi luôn tin rằng một thiết kế tốt không phải là một thiết kế chạy theo xu hướng, mà phải là một thiết kế tạo ra xu hướng mới.

Rồi đấy, 10 nguyên tắc cơ bản để xây dựng một thiết kế tốt. Mặc dù tôi cho rằng cái thứ 10 là cái thiết yếu, nhưng tôi nghĩ bạn cũng nên chú ý tới mấy điều khác nữa – hãy luôn nắm chắc tất cả mọi thứ về ngành nghề của mình. Có thể ý tưởng của bạn nghe ”bá cháy bọ chét” nhưng bạn cũng cần phải biết cách biến chúng thành hiện thực (hoặc thuê ai đó làm giúp bạn cũng được).

Ông bà ta hay nói ”đừng đánh giá một quyển sách qua bìa của chúng”, tuy nhiên thì hình như ai cũng làm vậy thì phải. Nếu bạn không thể hiện được sự xuất sắc trong nội dung cuốn sách ra trên bìa, điều này cũng có thể gây ra ảnh hưởng chung tới giá trị của quyển sách đấy.

Rồi xong rồi! Hết rồi đấy.

Lời cuối, tôi muốn nhắn nhủ thêm chút đỉnh: dĩ nhiên còn nhiều yếu tố khác cần cân nhắc khi thực hiện một dự án/ thiết kếm ví dụ như nắm rõ đối tượng khách hàng, mục đích thiết kế là gì,… Mặc dù vậy, tôi không đưa những phần đó vào danh sách bởi vì những phần được xem như là một ”ràng buộc” đối với mục thứ 10 (khái niệm thị giác) rồi. Ý tưởng của bạn rất tuyệt, nhưng nếu nó không đáp ứng đúng nhu cầu của dự án thì sớm muộn gì cũng ”tạch” mà thôi.

Hy vọng bạn có thể tìm thấy nhiều điều bổ ích trong bài viết này. Tôi đã sử dụng những nguyên tắc này nhiều như số lần tôi dùng mấy cây bút Staedtler của tôi vậy. Và bài viết này cũng là một trải nghiệm khá hay để tôi phân tích thiết kế của mình thành những viên gạch nền tảng và giới thiệu chúng với các bạn.

Đừng quên chia sẻ ý kiến của bạn nhé, nhớ theo dõi trang để có thêm nhiều bài viết hay ho nữa nghen.

Cảm ơn bạn đã dành thời gian đọc hết bài viết này

Nguồn:blog.prototypr.io

Người dịch: Hà Đình Nhân

Cùng tác giả

#Tag

Kiến thức kiến thức thiết kế lý thuyết màu sắc typography

iDesign Must-try

Phudu - bộ phông miễn phí lấy cảm hứng từ biển quảng cáo viết tay của người Việt xưa
Phudu - bộ phông miễn phí lấy cảm hứng từ biển quảng cáo viết tay của người Việt xưa
Phudu là một kiểu chữ không chân truyền thống, lấy cảm hứng từ các biển quảng cáo viết tay của người Việt ngày xưa, do Dương Trần (Graphic & Type…
Lạc Tự (phiên bản mới 2023) - Bộ phông lấy cảm hứng từ cảnh quan đô thị Việt những năm 80 - 90
Lạc Tự (phiên bản mới 2023) - Bộ phông lấy cảm hứng từ cảnh quan đô thị Việt những năm 80 - 90
Lạc Tự (Lost Type) 2023 là bộ phông được thiết kế lại từ bộ phông cùng tên, do @trinhmark thực hiện năm 2018. Lạc Tự 2023 vừa được công bố…
Paul Cézanne — Quá trình của Sự thấy - (Phần 7)
Paul Cézanne — Quá trình của Sự thấy - (Phần 7)
Bức tranh rõ ràng là chưa hoàn chỉnh. Làm thế nào nó có thể là nghệ thuật? Nhưng Cezanne không hề nao núng trước những lời chỉ trích nhắm vào…
International Typographic Style / Phong cách Ký tự pháp Quốc tế (Phần 4)
International Typographic Style / Phong cách Ký tự pháp Quốc tế (Phần 4)
Trong phần cuối cùng của loạt bài về Phong cách Ký tự pháp Quốc tế, chúng ta tiếp tục tìm hiểu thiết kế tại Basel và Zurich với Siegfried Odermatt…
International Typographic Style / Phong cách Ký tự pháp Quốc tế (Phần 3)
International Typographic Style / Phong cách Ký tự pháp Quốc tế (Phần 3)
Phong cách Ký tự pháp Quốc tế tiếp tục phát triển xa hơn nữa ở hai thành phố Basel và Zurich, nằm cách nhau 70 km ở miền bắc Thụy…
International Typographic Style / Phong cách Ký tự pháp Quốc tế (Phần 2)
International Typographic Style / Phong cách Ký tự pháp Quốc tế (Phần 2)
Trong phần thứ hai của loạt bài về trào lưu thiết kế Phong cách Ký tự pháp Quốc tế, chúng ta tìm hiểu những đồ hoạ mang tính khoa học…