Mặc dù máy tính đảm nhiệm hầu hết các công việc trong những bộ phim mà con người thưởng thức, nhưng có thể nói rằng nếu không có Méliès thì sẽ không có Vũ trụ Marvel như bây giờ.

Georges Méliès đã làm đạo diễn, sản xuất, biên tập và nhập vai trong hơn 500 bộ phim từ năm 1896 đến năm 1913. Đa số các tác phẩm ấy đều có những hiệu ứng đặc biệt do chính nhà làm phim này phát minh ra.

Trước khi Méliès xuất hiện, những công đoạn như phân chia màn hình, làm mờ và phơi sáng kép không tồn tại. Sau khi ông sáng tạo ra tất cả, chúng trở thành những thành tố quan trọng trong thế giới điện ảnh và hình ảnh tên lửa trong tác phẩm A Trip to the Moon đã trở thành một biểu tượng.

Méliès gây sốc, sợ hãi và làm hài lòng đại bộ phận khán giả, đồng thời ông cũng nhận được sự công nhận từ người tiên phong trong ngành. “Những người theo chủ nghĩa Siêu thực sẽ ca ngợi ông như một nhà thơ vĩ đại” Darrah O’Donohue đã viết trong Senses of Cinema, “đặc biệt khả năng xóa bỏ hoặc phá vỡ các ranh giới của ông.” Các nhà phê bình gọi ông là một auteur đầu tiên ( auteur là nhà làm phim có ảnh hưởng cá nhân và kiểm soát phương diện nghệ thuật đối với một bộ phim lớn đến mức người đó được coi là tác giả của bộ phim ấy).

Ban đầu, Méliès dự định trở thành một nhà ảo ảnh sân khấu. Ông đã biểu diễn và mua nhà hát của ảo thuật gia nổi tiếng Jean Eugene Robert-Houdin vào năm 1888, nơi ông nuôi dưỡng niềm say mê với lĩnh vực điện ảnh vào năm 1895, tại một buổi trình diễn riêng về cách quay phim của anh em nhà Lumière. Khi họ từ chối bán, ông đã săn lùng một máy chiếu khác – máy chiếu phim hoạt hình của Robert W. Paul – và chỉnh sửa một chút để nó hoạt động như một chiếc máy ảnh mà ông gọi là “máy xay cà phê” và “súng máy”.

Chiếc máy ảnh ồn ào ấy không phải là vấn đề nghiêm trọng trong thời đại phim kịch câm nhưng Méliès không hề hài lòng với thiết bị của mình và cố gắng cải thiện nó mọi lúc mọi nơi trong khi học cách tạo ra những ảo ảnh điện ảnh tốt hơn. Bạn có thể xem 194 tác phẩm trong số đó theo trình tự thời gian tại danh sách phát trên nền tảng YouTube. Danh sách này sẽ thể hiện đầy đủ ở cuối bài viết.

Trong một bản thảo tự truyện (được viết ở ngôi thứ ba cho một nhà báo mang giao nhiệm vụ biên soạn “từ điển về những người đàn ông nổi tiếng”), Méliès tự mô tả mình là “một kỹ sư có độ chính xác tuyệt vời” và “mang tài năng bẩm sinh”. Ông ấy không khiêm tốn nhưng con người vĩ đại này đã không nói sai về tầm quan trọng của ông đối với nền điện ảnh ở giai đoạn đầu. Ông mô tả những khó khăn một cách chi tiết, mở đầu bằng một tuyên bố về chủ nghĩa anh hùng máy móc của những nhà làm phim đầu tiên.

Những ai tìm cách làm tác phẩm phim chuyển động sẽ tìm thấy được tất cả các thiết bị cần thiết, đầy đủ và hoàn thiện: Tất cả những gì họ cần là kinh phí. Họ không thể bắt đầu hình dung được những khó khăn mà những người sáng tạo ra ngành công nghiệp này phải vật lộn, vào thời điểm chưa có tài liệu nào và mỗi nhà sáng tạo đổi mới đều giữ bí mật về công việc và nghiên cứu của họ.

Do vậy cũng giống như Pathé, Gaumont và những người khác, Méliès chỉ có thể tiến hành thực hiện công việc bằng cách chế tạo ra nhiều máy móc, nhưng sau đó chúng sẽ bị bỏ đi và được thay thế bởi những chiếc máy khác mà sau này cũng cùng chung số phận.

Được tôn vinh là nhà tưởng tượng tuyệt đỉnh trong Hugo tác phẩm của Martin Scorsese, Méliès hiện là một trong những hiện tượng mang tính châm biếm lớn của điện ảnh. Trong quá trình phát minh ra lĩnh vực điện ảnh, ông cũng đã tạo ra thể loại phim chứa nhiều hiệu ứng đặc biệt – thứ mà Scorsese đã phủ nhận là vị thế của nghệ thuật điện ảnh. Méliès đã làm đạo diễn cho bộ phim kinh dị đầu tiên, The Haunted Castle (ở trên) và bản chuyển thể đầu tiên của phim Cinderella. Ông đã xây dựng studio đầu tiên ở châu Âu trong khi thực hiện và đảm nhận vai diễn trong hàng trăm bộ phim fantasy với độ dài từ 1 phút đến 40 phút. Mặc dù máy tính đảm nhiệm hầu hết các công việc trong những bộ phim mà con người thưởng thức, thể nói rằng nếu không có Méliès thì sẽ không có Vũ trụ Marvel như bây giờ.

Nhưng nếu không có Méliès thì cũng sẽ không có Scorsese, đạo diễn của những bộ phim tân hiện thực như Taxi Driver và Raging Bull, ông nói:“Méliès đã phát minh ra mọi thứ”. Những đổi mới về công nghệ của ông chỉ là một phần nhỏ trong sức ảnh hưởng của ông. O’Donohue nhận xét:

“Căn phòng khóa kín, chứa những yếu tố bị ngăn cấm, tối tăm nhưng được khai sáng đã trở thành phép ẩn dụ cho phương thức làm phim của Méliès, một biểu hiện của những ham muốn riêng tư trong môi trường công cộng. Tính chất sân khấu của xã hội sẽ dẫn đường cho ‘hiệu ứng’, tầm nhìn, giấc mơ, ác mộng, ham muốn, nỗi sợ hãi, sự xuyên tạc – cũng chính là sự giải phóng cho cuộc sống vô thức và nội tâm.”

Bạn có thể tìm xem các bộ phim của Méliès trong bộ sưu tập 1,150 bộ phim trực tuyến miễn phí: Great Classics, Indies, Noir, Western, vâng vâng.

Người dịch: Đáo