Nếu bạn thấy bản thân đang mắc kẹt trong một công việc thiết kế nhàm chán, hay phải nghe toàn những lời phản hồi vô lý của khách hàng chỉ vì cụm từ “thành công thương mại”, thì Extinction Rebellion chắc sẽ có một giải pháp cho bạn: Hãy trở thành những người nổi dậy.

Vào tháng Năm, tôi ngồi xuống cùng với ba người sáng lập của phong trào đấu tranh vì môi trường Extinction Rebellion tại trường Đại học thành phố Birmingham: Clare Farrell, Clive Russell và Miles Glyn là một phần trong phong trào từ những ngày đầu, đã làm kẹt cứng năm chiếc cầu bắt qua sông Thames vào tháng Mười Một năm ngoái, một trong những hoạt động đấu tranh tại Anh lớn nhất gần đây. Họ đặt tên cho phong trào và thiết kế bộ nhận diện mạnh mẽ, để giờ đây phong trào đấu tranh chống biến đổi khí hậu toàn cầu đã có hẳn một biểu tượng. Và từ khi họ bắt đầu phát động Declaration of Rebellion chống lại chính phủ Anh vào tháng Mười 2018, cộng đồng những người hoạt động xã hội phi bạo lực đã liên tục chống đối, diễu hành và tích luỹ được hơn 1,000 lệnh bắt giữ để cho ta thấy rằng loài người đang trong “cuộc đại tuyệt chủng thứ sáu” và phải hành động ngay.

Vài tiếng trước buổi phỏng vấn, các nhà sáng lập tiếp tục làm khán phòng chật kín người ở Birmingham Design Festival kinh hãi với những sự thật đau đớn nhưng rất chân thật về biến đổi khí hậu. Sau đó, trở về với buổi phỏng vấn, Clive, nhà thiết kế đằng sau phần mẫu chữ đặc sắc của Extinction Rebellion, tiếp tục mở rộng về vấn đề này. Anh nói rằng với tư cách một cộng đồng sáng tạo, “chúng ta đã đánh mất kết nối với hoạt động xã hội trong thiết kế, và điều đó thật buồn”. Khi nghĩ về Bauhaus, ta có thể nghĩ ngay đến những hình dáng hình học cơ bản và các toà nhà bê tông. Khi nghĩ về William Morris, chúng ta nhớ đến giấy dán tường trang trí và hoạ tiết hoa văn. Nhưng bỏ qua phần thị giác, Clive tin rằng “không ai nói về tác động xã hội của những nhà thiết kế này” và thách thức những nhà thiết kế mới nổi hiện nay, anh hỏi đám đông: “Ai sẽ là người thay thế họ?”

Áp phích Paris ’68, poster Barack Obama “Hope” của Shepard Fairey, chủ nghĩa kết cấu Nga; có rất nhiều những ví dụ về hoạt động xã hội trong ngành nghề của chúng ta. Vì vậy khi anh đối mặt với khán phòng đầy những sinh viên thiết kế, Clive thẳng thắn bàn về tương lai họ: “Một vài người trong các bạn đang nghĩ về một sự nghiệp trong ngành thiết kế. Nhưng điều đó thực sự sẽ trông ra sao?” Ồ, theo như Extinction Rebellion, có thể nó không giống những gì ta tưởng tượng, vì 97% sự sống trên Trái Đất sẽ bị quét sạch trong cuộc đại tuyệt chủng thứ sáu sắp xảy đến.

Trong thời gian hoạt động ngắn ngủi nhưng hiệu quả của mình, Extinction Rebellion đã sinh ra một loạt các phong trào quốc tế khắp các châu trừ châu Nam Cực. Với typeface (kiểu chữ) ấn tượng, dựa trên kiểu chữ Futura trên gỗ đặc nhưng mang cảm giác tương khắc hơn, thiết kế bởi Clive, phù hợp vô cùng với sự xuất hiện của phong trào trên toàn cầu. Bộ nhận diện giờ đây đã có phiên bản tiếng Trung, Ả Rập, Cộng Hoà Séc, và Hindi cùng nhiều tiếng khác, và tất cả thiết kế đều được tạo ra để chỉnh sửa kích thước và chuyển đổi được.

Bằng cách hoạt động hướng đến sự quan tâm văn hoá, hướng đến một nền kinh tế dựa trên thứ ta thật sự cần thay vì những ham muốn vô tận, cả nhóm đưa ra quan điểm rằng mảng sáng tạo có thể thật sự tạo ra khác biệt và giúp con người né được ngày tận thế sắp đến.

Đây không chỉ đơn giản là việc tránh dùng nhựa và giảm ăn thịt; còn có rất nhiều việc có thể làm mà khiến ta phải tự hỏi: “Ta thật sự tồn tại để làm gì?” Trong khi nhà thờ mở cửa để đón người lang thang ngoài đường vào ngủ, tại sao những nơi quyền lực như Viện Tate không mở cửa của mình? “Bạn có thể đưa 400 hoặc 500 người vào một tòa tua bin thay vì chỉ đơn giản là triển lãm nghệ thuật nhảm nhí”, Clive nói, với một nụ cười khô khốc. “Hoặc bạn vẫn có thể triển lãm nhưng cho phép mọi người ngủ trên sàn để giúp họ giữ ấm về đêm.”

Bằng cách tạo ra những lời tuyên bố to tát như trên, cùng với những hành động tích cực, Extinction Rebellion đã gây dấu ấn trên thế giới, xuất hiện trên nhiều mặt báo và có lượng người theo dõi hùng hậu. “Có rất nhiều thứ kinh khủng có thể xảy ra nếu như mọi người không chịu chấp nhận rằng tình hình đang rất tồi tệ”, Clare nói.

Tác giả: Jiny Ong
Nguồn: It’s Nice That