Bên cạnh các “con sen” sẵn sàng dành tình yêu của mình để hầu hạ các “boss” thì thế giới này vẫn không thiếu những trái tim sắt đá chưa bao giờ rung động bởi nét đáng yêu hết mực của các bé mèo. Hãy khoan khẳng định chắc nịch rằng mình hoàn toàn là không phải là người yêu mèo trước khi chiêm ngưỡng những tác phẩm của Henriëtte Ronner-Knip, có thể bạn sẽ phải suy nghĩ lại đấy!

Henriëtte Ronner-Knip (1821 -1909) là nữ họa sĩ người Hà Lan nổi tiếng với các tác phẩm hội họa về mèo chân thực và tinh tế. Sinh trưởng trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật: cha là Joseph Augustus Knip một họa sĩ thuộc trường phái Tân cổ điển và mẹ là Pauline Reference de Courcelles cũng là một họa sĩ chuyên vẽ chim. Ngay từ nhỏ Henriëtte Ronner-Knip đã được tiếp xúc với hội họa một cách bài bản và cũng chứng tỏ được tài năng xuất sắc trong lĩnh vực này. Bà bán bức tranh đầu tiên của mình khi mới mười lăm tuổi. Khi còn trẻ, Ronner-Knip đã tham gia “Exhibition of Living Masters” vào năm 1838 và từ đó thực hiện hàng loạt các tác phẩm xuất sắc, hiện được trưng bày tại nhiều bảo tàng châu Âu như Bảo tàng Gemeentemuseum ở The Hague, Bảo tàng Rijksmuseum ở Amsterdam và Dordrecht. Năm 1887, Ronner-Knip được trao Huân chương Leopoldo danh giá, một thành tích hiếm có trong thời đó, đặc biệt là đối với một nữ nghệ sĩ. Sau đó, họa sĩ trở thành thành viên của Orange-Nassau Order.

Trong những năm đầu đầu làm quen với hội họa, Ronner-Knip thử nghiệm nhiều thể loại từ tranh phong cảnh, tĩnh vật. Nhưng với tình yêu lớn với động vật đặc biệt là mèo đã khiến bà dừng lại các thể nghiệm để tập trung chuyên tâm vào tranh miêu tả động vật. Với sự tinh tế, mềm mại trong từng nét cọ, tranh sơn dầu về động vật của bà nhận được sự chào đón hết sức nồng nhiệt của giới thượng lưu châu Âu lúc bấy giờ. Không như một số nghệ sĩ khác, mèo trong tranh của Henriëtte Ronner-Knip đơn thuần là sự đặc tả chuẩn xác hình ảnh các bé mèo ngoài đời thực và gần như không có một ý niệm sâu xa nào được ẩn giấu. Nhưng bởi sự mẫn cảm nữ tính len lỏi, tản mác trong từng tác phẩm vẫn khiến Henriëtte Ronner-Knip trở thành một nữ họa sĩ vẽ mèo xuất sắc.

Mèo trong tác phẩm của Henriëtte Ronner-Knip dường như là tập hợp những ưu điểm đáng yêu nhất của loài mèo. Chẳng chút ngang ngược hay xấu tính mà ta thường than thở, mọi tác phẩm vẽ mèo của bà luôn ngập tràn trong sự mềm mại, ngây thơ và tinh sạch. Đặc trưng tác phẩm của Ronner-Knip chính là góc nhìn cận cảnh, mèo là chủ thể chính, thường là những bé mèo non nớt và nghịch ngợm được đặc tả hết sức công phu và tinh tế trong bối cảnh tư sản sang trọng và quyền quý. Những con mèo nhà lông dài là niềm yêu thích đặc biệt của Henriëtte Ronner-Knip, mật độ xuất hiện của chúng trong các tác phẩm của bà hết sức cao với đủ hành động và tư thế khác nhau: ngồi tĩnh lặng quý phái, vờn đuổi tinh nghịch hay phá phách các vật dụng,…

Điểm tuyệt vời trong các tác phẩm của Henriëtte Ronner-Knip chính là tính chân thực, chi tiết được bao trùm bởi lớp phủ của sự nữ tính dịu dàng. Ngắm nhìn các bé mèo được đặc tả dù trong mọi hoàn cảnh và tình huống nào thì nét biểu cảm nữ tính này luôn xuất hiện thường trực. Bộ lông mềm mượt, chuyển động uyển chuyển, ánh mắt trong trẻo phảng phất buồn đều là những đặc trưng cố hữu của mèo trong tác phẩm Henriëtte Ronner-Knip. Màu sắc được bà lựa chọn mang nét cổ điển ấm áp, hài hòa với sắc độ khá trầm cũng góp phần củng cố thêm cho lớp màn nữ tính được thăng hoa. Ta gần như có thể thấy đặc trưng giới tính mềm mại và giàu xúc cảm của nữ họa sĩ được phản chiếu mơ hồ trong những bé mèo được miêu tả.

Bên cạnh những tác phẩm đặc tả cận cảnh và độc nhất một chủ thể mèo, Henriëtte Ronner-Knip còn có những bức họa tập thể mèo. Điểm thú vị ở hầu hết các bức họa mèo với số lượng từ hai trở lên đa số đều có sự chênh lệch về kích thước và động thái khác nhau của các con mèo. Thường có một con mèo lớn hơn, tư thế và hành động cũng mang tính tĩnh lặng và trưởng thành hơn so với các con còn lại. Chính sự chênh lệch về kích thước cộng thêm tính nữ đậm đặc trong các tác phẩm, gần như con mèo với kích thước lớn trong tác phẩm đều được mặc định là mẹ của bầy con xung quanh. Đối chiếu với cuộc sống cá nhân của nữ họa sĩ, một phụ nữ có sáu người con với gánh nặng chăm sóc gia đình về mặt kinh tế lẫn tinh thần, có thể đây là sự liên quan ít nhiều đến bố cục trong tranh vẽ bầy mèo quen thuộc của bà.

Trong những năm cuối đời, Ronner-Knip sống trong ngôi nhà có khu vườn rộng với một studio có mặt tiền bằng kính để bà có thể dễ dàng quan sát những thú cưng của mình là mèo, chó và vẹt khi chúng tự do dạo chơi, vui đùa,… Bằng cách nghiên cứu hành vi của các thú cưng bà đã sáng tạo ra các tác phẩm điêu khắc bằng giấy kết hợp với các loại vật liệu khác nhau.

Một số tác phẩm khác của Henriëtte Ronner-Knip:

Cả cuộc đời nghệ thuật của Henriëtte Ronner-Knip luôn gắn liền với loài mèo. Chiêm ngưỡng tranh của bà ta có thể cảm nhận tình yêu thương dịu dàng vô hạn dành cho loài vật đáng yêu này. Không phức tạp hay đè nặng bởi nhiều tầng ý nghĩa to lớn, những tác phẩm của Henriëtte Ronner-Knip vẫn luôn có được sự luôn thu hút bởi một điều dễ hiểu: chúng ta yêu mèo chỉ đơn giản vì nó là mèo mà thôi, nhỉ?

Trái với sự trung thành và niềm tin yêu tột độ nơi đáy mắt của chó, mèo lại có một công thức riêng để đánh gục trái tim chúng ta. Trong nghệ thuật cũng nổi lên biết bao nhiêu kẻ sẵn sàng quy hàng và dâng hiến cả cuộc đời nghệ thuật của mình dành cho lũ mèo. Mức độ tùy biến linh động, sắc thái từ kiêu kỳ, lãnh đạm đến ngơ ngẩn, lắm lúc lại vô cùng đáng yêu, được tái hiện đa dạng trong các tác phẩm là minh chứng cho tình yêu mãnh liệt ấy. Hãy cùng chúng mình điểm mặt những kẻ cuồng mèo trong lịch sử nghệ thuật qua loạt bài /meo meo/.

Thực hiện: Y.ink
Hình ảnh: Sưu tầm