Blast Off (1973): Quyển sách tranh xoa dịu nỗi thất vọng trong lĩnh vực sách thiếu nhi

“Đêm đen của vũ trụ được điểm xuyết bởi những ngôi sao. ”


Bài viết thực hiện bởi Maria Popova, người sáng lập và cây bút chính của trang Brain Pickings – nơi chia sẻ các bài viết về tri thức nghệ thuật, khoa học, triết học cho những người yêu văn chương.


Không chỉ đem lại niềm vui khôn xiết cho trẻ em, sách thiếu nhi (children’s books) cũng có trách nhiệm văn hóa nghiêm túc – nắm bắt tâm trí trẻ và gieo vào chúng hạt giống niềm tin về những gì có thể được xã hội chấp nhận, điều gì đúng và sai, và những gì có khả năng thực hiện. Trọng lượng cho sách thiếu nhi vì thế vừa là phước lành vừa là một gánh nặng, có những kỷ lục khá thất vọng mà thể loại sách này có được trong việc tôn vinh sự đa dạng – cả về mặt sắc tộc và chuẩn mực giới tính.

Chỉ có 31 phần trăm sách thiếu nhi có nhân vật chính là nữ, và ngay cả những cuốn sách ấy cũng đem đến các kỳ vọng giới tính hạn chế; trong số 3.200 cuốn sách trẻ em được xuất bản năm 2013, chỉ có 93 cuốn về người da đen. Các tác phẩm nắm bắt đầy đủ sự đa dạng văn hóa hoặc củng cố tầm ảnh hưởng cho các nhân vật nữ là rất ít, chưa kể đến các quyển sách có thể khơi gợi sự hào hứng về khoa học cho trẻ em nữ.

Một trong những liều thuốc xoa dịu nhất cho tình trạng đáng tiếc này xuất hiện từ năm 1973. Bốn năm sau cuộc đổ bộ mặt trăng lịch sử, khi cả thế giới rơi vào niềm đam mê với thám hiểm không gian, bộ phận giáo dục của Tập đoàn Xerox đã xuất bản Blast Off – một cuốn sách nhỏ với trí tưởng tượng bay bổng tuyệt vời của hai nhà văn nữ, Linda C. Cain Susan Rosenbaum, được minh họa bởi bộ đôi đa chủng tộc LeoDiane Dillon, được biết nhiều trong việc minh họa ấn bản nổi tiếng nhất của Madeleine L’Engle, A Wrinkle in Time.

Đó là một câu chuyện về chuyến bay vào vũ trụ mà nhân vật chính không chỉ là nữ mà còn là người da đen – và nhân vật không phải là người đang bối rối về con đường của bản thân mà đang tự thực hiện việc diễn giải chính mình.

Ngay từ khi có thể nhận thức thế giới này, Regina Williams đã luôn khao khát trở thành một phi hành gia“, câu chuyện bắt đầu dung dị như thế. Một ngày nọ, khi Regina đang vẽ sơ đồ tên lửa trên vỉa hè cạnh nhà, hai người bạn của cô đến và hỏi về “thứ có hình thù ngộ nghĩnh”.

Cô giải thích rằng đó là một con tàu vũ trụ và chia sẻ ước mơ được bay trên con tàu thực vào một ngày nào đó:

I’ll zoom through the sky into space. I’ll find new worlds and maybe meet new people, and I’ll come back and be famous!


Tớ sẽ quét qua bầu trời để tiến vào không gian.
Tớ sẽ tìm thấy những thế giới mới và có thể gặp gỡ bao con người mới;
và khi trở lại, tớ sẽ nổi tiếng!

Bạn bè của cô chỉ cười xòa và bỏ đi, điều đó khiến Regina càng quyết tâm theo đuổi ước mơ của mình. Cô bắt đầu tự xây dựng tàu vũ trụ riêng từ bao thứ vụn vặt linh tinh – vài cái hộp và thùng rác cũ trở thành viên nang không gian của cô – và Regina tự hỏi liệu giấc mơ trở thành phi hành gia của mình rồi có thành hiện thực…

Câu chuyện tiếp tục và, bởi vì là một câu chuyện dành cho trẻ em, nó có một kết thúc tốt đẹp — nhưng cốt lõi của tác phẩm là đề xuất vừa đắng lòng vừa mang tầm nhìn lớn: Đánh dấu chính xác một thập kỷ sau chúng ta mới có người phụ nữ Mỹ đầu tiên trong vũ trụ Sally Ride, và gần hai mươi năm cho đến khi Mae Jemison được phóng vào không gian với tư cách là phi hành gia người Mỹ gốc Phi đầu tiên.

Mặc dù không còn được xuất bản và vài chi tiết có phần lỗi thời, nhưng tác phẩm Blast Off vẫn tồn tại như một liều thuốc giải độc cho nền văn hóa thường xuyên chứa đựng và giam hãm giấc mơ của trẻ em bằng cách bán cho chúng tầm nhìn hạn hẹp hơn về khả năng, thất bại trong việc nuôi dưỡng những khả năng cần thiết để những đứa trẻ có thể chìm đắm trong trí tưởng tượng vô hạn.


Dịch: Lệ Lin
Nguồn: brainpickings

Cùng tác giả

#Tag

black arts black lives matter children's books sách thiếu nhi sách tranh sách trẻ em Vintage

iDesign Must-try

Minh họa sách Đồng Dao của Vườn Illustration: Cảm hứng từ tranh dân gian Đông Hồ
Minh họa sách Đồng Dao của Vườn Illustration: Cảm hứng từ tranh dân gian Đông Hồ
Tranh Đông Hồ là bộ môn nghệ thuật truyền thống phản ánh giá trị thẩm mỹ truyền thống, những triết lý xã hội và ước vọng nhân văn. Các chủ…
Họa sĩ vẽ minh họa Phương Quỳnh: ‘Mình xem tranh là nơi để giải tỏa, trốn khỏi thế giới bên ngoài’
Họa sĩ vẽ minh họa Phương Quỳnh: ‘Mình xem tranh là nơi để giải tỏa, trốn khỏi thế giới bên ngoài’
Phương Quỳnh là nữ họa sĩ trẻ đứng sau những bức tranh hay bìa sách với nét vẽ dễ thương, mang lại cảm giác vui tươi, nhẹ nhàng cho người…
Nghệ sỹ Chanté Timothy: Minh họa là niềm đam mê duy nhất mà tôi từng có
Nghệ sỹ Chanté Timothy: Minh họa là niềm đam mê duy nhất mà tôi từng có
Được biết đến với nghệ danh Hey Chante, Chanté Timothy là nghệ sĩ người London đang thực hiện công việc minh họa cho báo chí và ấn phẩm. Năm qua,…
Bản báo cáo thời tiết của Vishnu: Ai là biên tập viên thời tiết cũng đáng yêu đến thế ư?
Bản báo cáo thời tiết của Vishnu: Ai là biên tập viên thời tiết cũng đáng yêu đến thế ư?
“The weather report” là một câu chuyện siêu đáng yêu của Vishnu M Nair kể về một biên tập viên thời tiết miệt mài, chăm chỉ và luôn tận tụy…
Đắm chìm vào thế giới thần thoại trong trẻo qua loạt tranh minh họa của Sara Ugolotti
Đắm chìm vào thế giới thần thoại trong trẻo qua loạt tranh minh họa của Sara Ugolotti
Họa sĩ minh họa sách cho trẻ em Sara Ugolotti truyền tải tình yêu nghệ thuật, thiên nhiên, muông thú cho các độc giả nhí thông qua những bức tranh…
Fido Dido - Những điều bạn chưa biết về linh vật đại diện của hãng nước 7Up
Fido Dido - Những điều bạn chưa biết về linh vật đại diện của hãng nước 7Up
Bạn biết gì về linh vật đại diện Fido Dido của hãng nước 7Up? Cùng tìm hiểu quá trình hình thành và phát triển của nhân vật này nhé.