Xuyên suốt dòng lịch sử, thời trang đã được sử dụng như một áo giáp chống lại bệnh dịch hay sự chú ý không mong muốn từ người khác.

Thế giới đang vật lộn với sự bùng phát của virus Corona và “cách ly xã hội” đã trở thành một từ thông dụng trong thời điểm này.

Thay vì dự trữ thức ăn hoặc đổ xô đến bệnh viện, các nhà chức trách đang khuyên người dân thực hiện cách ly xã hội, giữ khoảng cách giữa người với người là cách tốt nhất mà ai cũng có thể thực hiện để giảm thiểu sự bùng phát và ngăn chặn sự lây lan của virus.

Thời trang có thể không phải là điều đầu tiên chúng ta nghĩ đến khi cách ly. Nhưng một nhà sử học từng viết về ý nghĩa chính trị và văn hóa của trang phục, tôi biết rằng thời trang có thể đóng một vai trò quan trọng trong dự án cách ly xã hội.

Bài viết của tác giả Einav Rabinovitch-Fox – giáo sư trợ tá thỉnh giảng tại Đại học Case Western Reserve

Trang phục từ lâu đã trở thành công cụ hữu ích để giảm thiểu những tiếp xúc gần và tiếp xúc không cần thiết. Trong cuộc khủng hoảng hiện nay, khẩu trang đã trở thành một phụ kiện thời trang đặc biệt, nhằm bảo vệ bản thân trong mùa dịch.

Thời trang cũng được chứng minh là mang đến ích lợi trong phòng tránh bệnh ở quá khứ như bệnh dịch hạch, các bác sĩ đeo mặt nạ nhọn giống mặt chim như một cách để giữ khoảng cách với bệnh nhân. Một số người bệnh phong cùi đã buộc phải đeo một trái tim, chuông hoặc clappers trên quần áo của họ, để cảnh báo những người khác về sự hiện diện của họ. Tuy nhiên, những căn bệnh này không gây ra đại dịch trên toàn thế giới khi mọi người tiếp xúc gần.

Trước đây, việc duy trì khoảng cách, đặc biệt là giữa giới tính, giai cấp và chủng tộc, là một khía cạnh quan trọng của các cuộc tụ họp xã hội và đời sống công cộng. Khoảng cách xã hội không liên quan gì đến sự cô lập hay sức khỏe; đó là về nghi thức và đẳng cấp. Và thời trang là công cụ hoàn hảo để phân biệt.

Vào thời đại Victoria, chiếc váy crinoline rộng, nhiều màu sắc đã trở thành mốt vào giữa thế kỷ 19, chúng được sử dụng để tạo ra một khoảng cách nhất định giữa nam nữ trong xã hội.

Nguồn gốc của xu hướng này có thể được bắt nguồn từ tòa án Tây Ban Nha thế kỷ 15, những chiếc váy rực rỡ này đã trở thành một dấu ấn của đẳng cấp trong thế kỷ 18. Chỉ những người quyền thế và giàu có mới có thể mặc chúng; vì bạn cần một ngôi nhà đủ không gian để có thể thoải mái di chuyển từ phòng này sang phòng khác, ngoài ra sẽ có người hầu để giúp bạn mặc được chúng. Váy của bạn càng lớn, địa vị của bạn càng cao.

Vào những năm 1850 và 1860, nhiều phụ nữ trung lưu bắt đầu mặc crinoline khi khung váy bắt đầu được sản xuất hàng loạt. Chẳng mấy chốc, “Crinolinemania” đã càn quét thế giới thời trang.

Bất chấp những lời chỉ trích bị coi là một công cụ hạn chế sự di chuyển và tự do của phụ nữ, khung váy vẫn được sản xuất tinh vi để duy trì an toàn cho họ. Chiếc crinoline sẽ giúp người phụ nữ tìm được một người chồng lý tưởng, hay giúp giữ khoảng cách an toàn giữa người lạ với cơ thể và sự phân cấp phụ nữ.

Mặc dù những chiếc váy này vô tình giúp giảm thiểu những nguy hiểm của dịch đậu mùa và dịch tả thời bấy giờ, song crinolines cũng có thể là mối nguy hại: nhiều phụ nữ đã bị thiêu chết sau khi váy của họ bốc cháy. Đến những năm 1870, crinoline nhường chỗ những chiếc váy bustle đuôi dài, chiếc váy chỉ nhấn mạnh đến sự đầy đặn ở phía sau.

Phụ nữ vẫn tiếp tục sử dụng thời trang như một vũ khí chống lại sự chú ý không mong muốn của người khác. Khi váy đã ôm sát hơn vào những năm 1890 và đầu những năm 1900, những chiếc mũ lớn, đặc biệt là trâm cài – là những chiếc trâm kim loại sắc nhọn dùng để buộc chặt chiếc mũ, giúp bảo vệ phụ nữ để khỏi những kẻ quấy rối như tinh thần crinolines từng đưa ra.

Đối với việc giữ gìn sức khỏe, lý thuyết mầm bệnh và sự hiểu biết hơn về vệ sinh đã giúp khẩu trang được phổ biến hơn. Và trong khi nhu cầu của phụ nữ là giữ khoảng cách với những người đàn ông phiền phức, mũ vẫn được sử dụng để bảo vệ và tránh sự chú ý của người lạ.

Ngày nay, không rõ liệu coronavirus sẽ biến đổi theo nhiều chủng loại mới hay không. Nhưng có lẽ chúng ta sẽ thấy sự phát triển và cải tiến những công cụ bảo vệ cơ thể theo nhiều hình thức khác nhau.

Biên tập: Thao Lee
Tác giả: Einav Rabinovitch-Fox