Mỗi sản phẩm được tạo ra đều có mục tiêu khác nhau nhằm mang lại sự tiện ích cho cuộc sống của người dùng.

Là một nhà thiết kế, bạn có nhiệm vụ thực hiện điều này. Để tạo ra một sản phẩm mà mọi người đều thích sử dụng, bạn có thể kết hợp các nguyên tắc từ các lĩnh vực nghiên cứu khác nhau vào quá trình thiết kế.

Bài viết dưới đây sẽ mang lại cho bạn một số nguyên tắc nổi tiếng từ tâm lý học, triết học và kinh tế để áp dụng vào thiết kế của mình.

• Học thuyết Gestalt cho thiết kế UX: Nguyên tắc gần

• Định luật của UX

1. Định luật của Hick

Định luật của Hick là một nguyên tắc tâm lý được đặt theo tên của hai nhà tâm lý học, William Edmund Hick và Ray Hyman. Định luật nói rằng càng có nhiều lựa chọn cho người dùng, thì càng mất nhiều thời gian để họ đưa ra quyết định.

Các lựa chọn có vẻ tốt nhưng một thiết kế UX tuyệt vời sẽ không cần nhiều lựa chọn. Hơn hết, chúng phải giúp người dùng khắc phục sự cố một cách nhanh chóng. Khi có nhiều tùy chọn có sẵn, người dùng cần phải tìm hiểu, cân nhắc tất cả các tùy chọn trước khi quyết định. Điều đó có nghĩa là phải mất nhiều thời gian hơn để đạt được mục tiêu. Ngoài ra, càng nhiều tùy chọn có nghĩa là càng có nhiều vấn đề hơn, đặc biệt nếu không có giải thích rõ ràng cho từng tùy chọn.

Quy tắc chung cho UX:
Nhiều tùy chọn hơn, nhiều vấn đề hơn.
– Scott Belsky

2. Định luật Jakob

Định luật Jakob được phát minh bởi Jakob Neilsen. Định luật này quy định rằng người dùng thích trang web của bạn hoạt động giống như các trang web khác mà họ đã biết. Ví dụ: Nếu trang web của bạn có nhiều nội dung, phải có chức năng tìm kiếm, chân trang nên chứa liên kết đến các trang quan trọng, logo trang web có thể nhấp vào và được liên kết với trang home. Người dùng không thích bất ngờ, họ thích thứ gì đó quen thuộc để họ không phải tìm hiểu cách sử dụng trang web của bạn.

Yêu cầu người dùng áp dụng các hành vi mới
hoặc thậm chí sửa đổi hành vi hiện tại
của họ là rất, rất khó. – Khoi Vin

3. Định luật Fitt

Luật Fitts là một tiên đoán về chuyển động của con người được phát triển bởi Paul Fitts, một nhà tâm lý học người Mỹ. Khi nó được sử dụng trong một thiết kế, có nghĩa là các nút của bạn phải lớn, rõ ràng và khoảng cách giữa các hành động kế tiếp nhau cần được giảm thiểu.

Làm một điều đơn giản nhưng đầy ý nghĩa.
– Don Draper

4. Ockham’s Razor

Ochkam’s Razor là một nguyên lý triết học của William of Ockham, một tu sĩ người Pháp sống vào thế kỷ 14. Có những biến thể khác nhau của nguyên tắc này. Nó cho rằng khi có nhiều giải pháp giải quyết cho một vấn đề, thì giải pháp đơn giản nhất vẫn là xu hướng tốt nhất. Khi áp dụng cho thiết kế, điều đó có nghĩa là:

Đơn giản là sự tinh tế tối thượng – Leonardo da Vinci

Khi thiết kế một sản phẩm hoặc một trang web, hãy cố gắng loại bỏ những thứ không cần thiết khiến người dùng phân tâm và làm cho họ khó đạt được mục tiêu.

5. Nguyên tắc Pareto

Nguyên tắc Pareto, được gọi là quy tắc 80/20, đặt tên theo một nhà kinh tế người Ý Vilfredo Pareto. Nguyên tắc này nói rằng 80% kết quả đến từ 20% nguyên nhân. Khi điều này được sử dụng trong thiết kế sản phẩm, có nghĩa là các chức năng hoặc tính năng không sử dụng có thể bị xóa. Điều này tương tự như Ochkam’s Razor vì cả hai nguyên tắc đều giống nhau – càng đơn giản, càng tốt.

Loại bỏ mọi thứ không cần thiết
để tập trung vào một điểm. 
– Christoph Niemann

6. Định luật Weber – Sự khác biệt đáng chú ý

Định luật Weber được đặt tên theo một bác sĩ người Đức, Ernst Heinrich Weber. Định luật này giải thích rằng sự thay đổi nhận thức trong nỗ lực tỷ lệ với sự nỗ lực ban đầu, cùng với sự khác biệt đáng chú ý; có nghĩa là nỗ lực của sự khác biệt (sự thay đổi nhỏ nhất trong nỗ lực có thể quan sát hoặc nhận thấy) tương ứng với các nỗ lực ban đầu.

Khi chúng ta thiết kế lại một sản phẩm, chúng ta nên suy nghĩ về cách người dùng thích ứng với những thay đổi đó. Thông thường, nếu sản phẩm của bạn có sự thay đổi mạnh mẽ, bất kể thiết kế mới tốt đến mức nào, người dùng vẫn sẽ thích thiết kế cũ hơn. Đây là hành vi tự nhiên của con người. Những gì bạn nên làm thay vào đó là – thay đổi dần dần, do đó dần dần người dùng không thể thấy sự khác biệt đáng kể. Điều này giúp họ thích nghi và chấp nhận thiết kế mới.

Nếu bạn làm đúng, nó sẽ kéo dài mãi mãi. – Massimo Vignelli

Phần kết luận

Ngoài các nguyên tắc thiết kế cơ bản, có các quy tắc hoặc định luật khác mà bạn có thể làm theo để làm nổi bật thiết kế của mình. Trên đây là các định luật nổi tiếng từ các lĩnh vực học thuật khác nhau, và cũng có nhiều quy tắc rất hữu ích cho các nhà thiết kế, ví dụ như quy tắc một phần ba và tỷ lệ vàng.

Cuối cùng:

Trong quá trình thiết kế, để tối ưu,
nên tích hợp các lĩnh vực nghệ thuật,
khoa học và văn hóa.
– Jeff Smith

Biên tập: Thao Lee

Tác giả: Ainsley Yeung

• Tỉ lệ vàng – làm sao thiết kế một UI cân bằng?

• 15 nguyên tắc mang lại hiệu quả tốt cho thiết kế dịch vụ

• Nguyên tắc của Swiss Style và những tác động đến thiết kế phẳng