Một nhóm các nhà nghiên cứu khảo cổ học đã tìm thấy một khu vực hang động đáng chú ý ở Kenya minh hoạ lịch sử của công cụ loài người từ những ngày đầu của săn bắt hái lượm, có niên đại 78,000 năm, qua thời kì đồ sắt. Hang động, được gọi là Panga ya Saidi cho thấy công cụ của loài người tiến hoá cùng với con người. 

Vùng đất này được gọi là Panga ya Saidi nằm trong khu vực bờ biển Kenya chưa khai hoang dọc theo Ấn Độ Dương. Panga ya Saidi thực ra chính là một khu rừng nhiệt đới dày đặc, nằm ẩn mình sâu trong những hang động đá vôi hình thành do kiến tạo địa chất. Những ngọn đồi Dzitsoni bao bọc bên ngoài khu rừng, trải dọc đường bờ biển Kenya, kéo dài khoảng 50 dặm bắt đầu từ phía tây đến phía bắc Mombasa (thành phố cổ nhất của đất nước này). Trải qua 78,000 năm, những ngọn đồi này đã trở thành ngôi nhà cho hàng trăm thế hệ, tụ tập sinh sống trong hệ thống các hang động chằng chịt.

“Toàn bộ hệ thống hang động Panga ya Saidi chỉ dài hơn khoảng nửa dặm.” Michael Petraglia – 1 trong 28 nhà nghiên cứu khắp thế giới đã tham gia vào dự án nghiên cứu khảo cổ học gần đây nhất về Panga ya Saidi cho biết.

Kết quả khai quật cho thấy: Con người đã bắt đầu sinh sống ở các hang động này vào thời điểm mà chúng ta hay gọi là thời kỳ Đồ đá giữa. Ban đầu, công nghệ mà họ sử dụng khá thô sơ. Sau đó, khoảng 10.000 năm sau, các nhà khảo cổ nói, có một số điều thay đổi, họ bắt đầu chế tạo được những mũi tên, dao và một số công cụ khác. Khoảng 20.000 năm tiếp theo từ thời điểm đó, họ bắt đầu sáng tác nghệ thuật, khắc hình ảnh vào các khúc xương hay răng nanh động vật.

Ba đợt khai quật, vào giữa những năm 2010 và 2013, đã đem lại rất nhiều thông tin cho chúng ta về việc những người tiền cổ đã sống như thế nào. Mặc dù sống gần bờ biển, có vẻ như họ không đánh bắt cá, thay vào đó sống nhờ săn bắn động vật và hái lượm cây cỏ – từ các khu rừng ở gần hệ thống hang động.

Panga ya Saidi cũng là nơi tìm thấy dấu tích của chiếc vòng chuỗi lâu đời nhất từng được tìm thấy ở Kenya, cách đây khoảng 65.000 năm. Vào khoảng 33.000 năm trước, họ thu thập vỏ sò có được tại các bãi biển gần đó để làm vòng chuỗi. Khoảng 25.000 năm trước, họ chuyển sang sử dụng vỏ trứng đà điểu và sau đó 10.000 năm trước, họ quay trở lại với các vỏ sò.

Đời sống động thực vật và con người ở đây được bảo vệ khỏi sự thay đổi khí hậu ở khắp Châu Phi, nơi mà lượng mưa ngày một ít hơn. Ở đây, dọc bờ biển Kenya, lượng mưa vẫn nằm ở mức cao ổn định. Đây có thể là một phần lý do trong khoảng 60 ngàn năm, số lượng người sống trong các hang động tăng lên cực nhanh.

Dự án nghiên cứu khảo cổ học gần đây nhất về Panga ya Saidi đã được đăng tải trên tạp chí Nature Communications số tháng 05 vừa rồi. Kết quả này cho thấy sự thay đổi rõ nét trong văn hóa và công nghệ sau hơn 10 ngàn năm. Các hang động này vẫn được sử dụng cho tới ngày nay, mặc dù vài thế kỷ qua không còn ai sống ở đó. Thay vào đó, những hang động này, với vòm động chính lớn bằng khoảng một cái nhà thờ nhỏ, là nơi chôn cất và thi hành các nghi lễ.

Có rất nhiều kết luận được đúc kết từ các cuộc khai quật, nổi bật nhất trong số đó là con người có thể sinh sôi nảy nở trong bất kỳ môi trường nào, bao gồm cả các khu rừng nhiệt đới dọc biển. Petraglia nói trong một công bố: “Các kết quả thu được ở Panga ya Saidi làm suy yếu giả thuyết về việc các đường dọc bờ biển chính là con đường di cư ra khỏi Châu Phi và vòng quanh vành đai Ấn Độ Dương.” Thay vào đó, đối với rất nhiều người cổ đại, nơi này đã trở thành ngôi nhà vĩnh cửu của họ.

Nguồn: atlasobscura
Người dịch: Cải

• Liệu từng có một nền văn minh xịn hơn con người trên trái đất hay không?
• Bajau Laut: người du mục cuối cùng sống trên biển.
• Hà Nội: Nhà gạch lấy cảm hứng từ hang động người tiền sử