Trong Lễ hội Thiết kế London (London Design Festival) 2017, trung tâm nghiên cứu Space10 thuộc IKEA đã phục vụ người tham quan hơn 2,000 suất salad bổ dưỡng. Những món salad này được làm bằng rau mầm đến từ “trang trại” thu nhỏ mà Space10 mang đến triển lãm.

Điều đặc biệt về “trang trại” nhỏ của Space10 là sử dụng công nghệ thủy canh thay vì đất để nuôi trồng rau. Hệ thống thủy canh mang tên Lokal này là một phần của dự án Local Food chuyên nghiên cứu về cách thức sáng tạo và bền vững trong việc sản xuất, nuôi trồng và phân phối thực phẩm từ trong chính các thành phố.

Lokal – Giải pháp sản xuất thực phẩm tại chỗ

Càng gần càng tốt, cho loài người và cho Trái Đất

Với Lokal, Space10 hi vọng sẽ tìm ra một cách thức sản xuất thực phẩm tại chỗ. Triết lí của dự án này là “mang đến cho bạn những nguyên liệu tươi ngon ngay tại nơi trồng”. Giống như những công trình khác thuộc Local Food như Algae Dome hay Growroom, Lokal cũng hướng tới việc thu hẹp khoảng cách giữa nơi sản xuất và người tiêu dùng sản phẩm.

“Càng gần càng tốt, cho loài người và cho Trái Đất” chính là mục tiêu của những dự án này. Khi người dùng có cơ hội thưởng thức các thực phẩm sản xuất tại địa phương, họ sẽ có được những thực phẩm tươi mới hơn. Việc thu hẹp khoảng cách giữa sản xuất và tiêu dùng giúp cắt giảm chi phí và tác động lên môi trường trong quá trình đóng gói, vận chuyển.

”Ngày nay, bạn có thể thấy rằng chúng ta đang làm ra đồ ăn với tốc độ công nghiệp và không bền vững. Hệ thống hiện tại đang đi theo hướng tiết kiệm chi phí bằng cách tăng quy mô. Điều này khiến trái đất phải trả một cái giá quá đắt. Một sự thật không đẹp đẽ về ngành công nghiệp thực phẩm là nó chính là một trong những nguyên nhân không chủ yếu gây nên biến đổi khí hậu, tạo áp lực lớn lên các nguồn tài nguyên như nước ngọt. Nó không hiệu quả và lãng phí thực phẩm. Chúng ta cần nhanh chóng thay đổi điều đó. Thông qua dự án này, chúng tôi muốn tìm hiểu những phương pháp sản xuất ra nhiều thực phẩm hơn với ít tài nguyên hơn và bền vững hơn.”

Dự án Lokal

Công nghệ thủy canh được ứng dụng trong hệ sinh thái Lokal cho phép rau phát triển nhanh gấp ba lần khi trồng bằng đất. Lượng nước tiêu thụ giảm đến 90%. Lokal giúp con người tiết kiệm không gian và giảm lượng chất thải ra từ hoạt động nông nghiệp.

Hệ thống gồm các khay xếp thành tầng theo chiều thẳng đứng. Trong mỗi khay là nước chứa đầy đủ khoáng chất cần thiết cho cây sinh trưởng và phát triển. Rau xanh được chiếu sáng bằng ánh đèn LED. Hệ thống kết nối với một chương trình máy tính tự động. Và tất nhiên phần không thể thiếu chính là các loại rau xanh.

“Trang trại” Lokal chuyên trồng các loại rau mầm, thu hoạch trong vòng 14 ngày sau khi nảy. Khác với cách sử dụng thông thường là dùng rau mầm để trang trí đồ ăn thì Lokal dùng chúng như một nguồn thực phẩm chính. Rễ, hạt và thân của những cây rau tí hon này chứa đầy chất dinh dưỡng như một loại thực phẩm thực thụ. Simon Caspersen, một thành viên của dự án Space10 chia sẻ: “Điều tuyệt vời của rau mầm là chúng chứa cùng lượng dưỡng chất như một cây to vậy”.

Vấn đề duy nhất với rau mầm là chúng không bảo quản được quá lâu nên cần được phục vụ ngay sau khi thu hoạch. Còn hệ thống chế biến thực phẩm ngày nay lại ưa chuộng những thứ có thể sản xuất ở quy mô lớn và chịu được quãng đường vận chuyển dài. Đó chính là điều mà Lokal muốn giải quyết. Họ muốn tối ưu hóa hệ thống thủy canh này để có thể “nhét” chúng vào những khoảng không chật hẹp trong thành phố, giải quyết được cả vấn đề vận chuyển và độ tươi.

Tại gian triển lãm của Space10 tại Lễ hội Thiết kế London, Lokal được mang ra trưng bày từ tầng hầm tại trụ sở của Space10 tại Copenhagen. Đi kèm là một quầy salad từ chính những loại rau thu hoạch từ Lokal do đầu bếp lưu trú Simon Perez chế biến. Dòng người tham quan đã khó có thể bỏ qua một hệ thống canh tác khác biệt và ý nghĩa như Lokal, cũng như những món salad tươi ngon, bổ dưỡng.

Space10 cho biết họ nhận được nhiều phản hồi tích cực từ khách tham quan. Nhiều người tỏ ra quan tâm và bị thu hút bởi hệ thống thủy canh rau mầm Lokal. Đó chính là nền móng cho việc đưa những cách thức trồng trọt mới mẻ như Lokal vào ứng dụng và nhân rộng.

Điều gì tiếp theo sau trồng cây không đất?

Dự định tiếp theo của Space10 là nghiên cứu ra cách thức vận hành thuận lợi nhất cho việc nhân rộng hệ thống Lokal. Simon Caspersen cho biết: “Hệ thống này khá thiên về kĩ thuật nên vấn đề chúng tôi gặp phải là cần có nhân viên chuyên trách để vận hành chúng. Để hệ thống có thể tiếp cận được với nhiều người hơn, chúng tôi cần tự động hóa nó. Vì vậy chúng tôi bắt đầu tìm cách thực sự tương tác với nó.”

Các nhà nghiên cứu tại Space10 đã kết hợp thiết kế và công nghệ bằng cách cài đặt các cảm biến kiểm soát sức khỏe và môi trường sống của cây. Sau đó họ chuyển thông tin đó thành âm thanh qua ứng dụng Google Home. Bạn đặt câu hỏi về cây trồng và Lokal sẽ đáp lại bạn qua giọng của Google Home. Hệ thống này được gọi là Sprout.

“Xin chào Google, tôi muốn nói chuyện với Sprout.”
“Chào mừng đến với hệ thống thủy canh. Tôi là Sprout, giọng nói của tất cả cây trồng quanh đây. Bạn khỏe không?”

Nhờ sự kết hợp này, Lokal cho phép người dùng kiểm soát được các điều kiện sinh trưởng và nhu cầu của cây trồng để đem tới cho chúng môi trường phát triển thuận lợi nhất. Có không ít người tin vào tác dụng của việc tương tác với cây trồng. Giờ đây Sprout thực sự cho phép họ làm điều đó. Sprout cũng sẽ đóng vai trò như một công cụ giáo dục cho trẻ em hay bất cứ ai muốn tìm hiểu về thủy canh. 

Những dự án như Lokal và các nghiên cứu khác của Space10 về thực phẩm và nông nghiệp mở ra hướng đi mới cho ngành công nghiệp thực phẩm trong việc nuôi trồng và sản xuất. Chúng cũng chính là cảm hứng cho những thay đổi hướng tới sự phát triển bền vững. Chúng ta có thể hi vọng sẽ có nhiều hơn những dự án kết hợp thiết kế và công nghệ vì mục tiêu tốt đẹp chung cho loài người.

Nguồn: Dezeen và Lokal
Ảnh: Dezeen và Space10
Biên dịch: Xanh Va

• Florence – Dự án lắng nghe lời thì thầm từ cây
• IKEA: Burger và hotdog của tương lai được làm từ sâu và cà rốt
• Dự án biến Trung tâm khoa học ở Ba Lan thành vườn tầng
• Bike Share Farm – Ý tưởng giúp dân thành thị chịu khó trồng cây hơn