Điện ảnh châu Á có quyền tự hào về một đạo diễn không cần phải chường mặt ra tại sân chơi Hollywood xô bồ vẫn áp đặt được tầm ảnh hưởng của mình trên toàn thế giới, đó chính là dị nhân Vương Gia Vệ.

Người ta đã nói nhiều về những bộ phim kinh phí tốn kém nhưng không ăn khách ngay mà phải một thời gian dài sau đó mới được thừa nhận hay sự độc đáo trong thủ pháp kể chuyện của đạo diễn tài năng này. Nhưng một phần khác không kém phần quan trọng, chính là cá tính kỳ lạ của vị đạo diễn vốn xuất thân từ một biên kịch cá tính của ảnh đàn Hồng Kông vốn không thiếu những tài năng.

Gu thẩm mỹ tuyệt vời và sự cầu kỳ đến kỹ tính trong sinh hoạt

Có vẻ như thói quen chậm rãi uể oải, tiêu tốn rất nhiều tiền của để làm một bộ phim không chỉ xuất phát từ phong cách nghệ thuật của Vương Gia Vệ mà đó còn là tấm gương phản chiếu cá tính đời thường rất cầu kỳ kiểu cách của ông.

Ở trên trường quay cũng như trong cuộc sống đời thường, Vương Gia Vệ luôn điệu đà chải chuốt và vẫn giữ nguyên các thú vui đời thường bất chấp điều kiện sản xuất thường nhiều khắc nghiệt tại phim trường. Đạo diễn họ Vương luôn đeo kính đen, mặc áo sơ mi và xức loại nước hoa yêu thích. Không giống như các đạo diễn khác suốt ngày đầu tắt mặt tối, ăn vận đơn giản, nghỉ ngơi xuề xòa, Vương Gia Vệ luôn đòi hỏi những nhân viên phục vụ hiện trường châm trà đều đặn, mang hoa quả tươi đồng thời không ăn trưa ngay trên set quay mà dời ra một khu vực riêng để ăn uống. Trong khoảng thời gian ông suy nghĩ để định hình cách làm một cảnh mới, ông thường yêu cầu bật các bản nhạc kinh điển để lấy cảm hứng. Vương Gia Vệ cũng là người trực tiếp chọn các bản nhạc cho từng cảnh phim của mình. Sở thích của ông là các bản nhạc tình lãng mạn, là sự giao thoa của âm nhạc phương Tây cùng nét đặc trưng của dân tộc mình.

Trong ấn tượng của đông đảo khán giả và giới truyền thông, Vương Gia Vệ một khi xuất hiện là chắc chắn phải đeo kính đen. Cho dù thời tiết Hồng Kông nắng nóng quanh năm nhưng ngay cả các sự kiện vào buổi tối, đạo diễn cũng không rời vật bất ly thân này.

Nhưng ít ai biết rằng, trước đó, ông chỉ đeo kính gọng trắng. Qua nhiều nhân vật từng làm bạn và làm việc lâu năm với ông, mới hiểu rằng, đó là một liệu pháp tâm lý mà vị đạo diễn có vẻ ngoài nổi bật nhưng nội tâm phức tạp này áp dụng. Thực ra, việc tách rời đại gia đình lớn tại Thượng Hải để sang Hồng Kông khi còn nhỏ, chưa biết tiếng Quảng đã khiến tuổi ấu thơ của Vương Gia Vệ đầy ắp nỗi cô đơn.

Ông khao khát tìm hiểu thế giới nhưng lại không muốn người khác hiểu quá rõ nội tâm của mình.

Đeo chiếc kính đen có thể khiến ông quan sát người khác nhưng lại không để họ nhận ra. Trên trường quay, đối với diễn viên, Vương Gia Vệ không chỉ mặt đặt tay thị phạm mà đòi hỏi họ phiêu hết mình. Việc đeo kính đen theo họ Vương sẽ khiến các diễn viên đỡ cảm thấy sự giám sát, theo dõi của đạo diễn, cũng không biết là thực sự đạo diễn hài lòng hay chưa, và đó chính là điều Vương Gia Vệ muốn. Bản thân Vương Gia Vệ khi được hỏi về phụ kiện bất ly thân này thì hài hước trả lời:

“Tôi rất sợ công việc của mình gây ra phiền toái cho người khác, nên lúc làm việc luôn đeo kính, để khi ra ngoài dẫu có bỏ kính ra cũng không ai nhận ra tôi cả. Hơn nữa tôi còn hay ngủ gật nên có kính đeo cũng bớt thô lỗ với người xung quanh.”

Ngẫu hứng sáng tạo trong mọi hoàn cảnh

Nổi bật nhất trong cách làm phim của Vương Gia Vệ chính là sự chậm rãi đến mức dễ bị hiểu lầm là uể oải. Thời gian quay các bộ phim của ông luôn kéo dài một cách kỳ lạ. Thực tế cho thấy, phần lớn các tác phẩm đính tên ông đều có thời gian sản xuất được tính bằng đơn vị năm, có thể đơn cử như phim điện ảnh Đông tà tây độc, được bấm máy trong vòng 1 năm rưỡi. Trường hợp kinh điển hơn là tác phẩm 2046 với thời gian từ tiền kỳ, hậu kỳ cho đến công chiếu kéo dài suốt… 5 năm! Còn đối với Nhất đại tông sư, cũng gần 4 năm từ khi khai máy đến lúc ra mắt.

Rất nhẹ nhàng trong chỉ đạo, thế nhưng, ông chính là nỗi ác mộng của những người vốn quen làm việc theo kế hoạch.

Vì Vương Gia Vệ làm việc bất kể giờ giấc và sẵn sàng kéo dài tiến độ đoàn phim để đạt được điều mình muốn. Hầu hết các bộ phim ông thực hiện từ A Phi chính truyện, Trùng Khánh Sâm Lâm, 2046, Đông tà Tây độc… đều khiến nhà sản xuất và nhà đầu tư đau đầu vì thời gian quay kéo dài, bối cảnh, đạo cụ cầu kỳ và kén khán giả.

Thế nhưng, bất chấp tất cả những yêu cầu về kinh tế của ngành công nghiệp điện ảnh, vẫn nhiều người trong nghề khao khát được một lần hợp tác với Vương Gia Vệ khi nhìn thấy ông làm việc mọi lúc mọi nơi và thường xuyên có những sáng kiến thú vị. Có những khi ông dùng những cú máy dài với sắp cảnh cầu kỳ nhưng có khi chỉ dùng một máy quay như phim tài liệu. Kịch bản không bao giờ cố định, chỉ là những phác thảo để đến trường quay ứng biến tùy theo cảm hứng và cá tính diễn viên. Ông cũng không thuê người khác gia công và nhận mình đồng biên kịch như phần lớn các đạo diễn Hoa ngữ. Ông cũng phá vỡ các quy tắc cứng nhắc về thể loại để thành đạo diễn thường xuyên gây tranh cãi với tác phẩm của mình.

“Bạn khó chơi” của các nghệ sỹ nổi tiếng

Khi được hỏi vì sao chỉ muốn làm phim ở Hồng Kông mà không muốn vươn ra thị trường Hollywood, đạo diễn Vương Gia Vệ thổ lộ, ông đã quen với mảnh đất này và muốn làm việc khi có gia đình, bè bạn xung quanh. Thế nhưng, những người bạn này cũng làm phiền lòng rất nhiều người nổi tiếng về ứng xử kỳ lạ của mình.

Các diễn viên đóng phim của ông phải trải qua rất nhiều vòng casting và những khóa huấn luyện khắc nghiệt. Tiêu biểu là Củng Lợi khi tham gia phim ngắn Ái Thần đã phải trải qua một lớp học khắc nghiệt hướng dẫn bí kíp phòng the đến nhiều năm sau còn ám ảnh. Người đẹp Lưu Gia Linh phải cắt tóc, làm xấu và cố nghệ sỹ Trương Quốc Vinh cùng Lương Triều Vỹ đã bị giam lỏng khi đóng phim Xuân quang xạ tiết. Bộ phim mới nhất Nhất đại tông sư, ngôi sao Hàn Quốc Song Hye Kyo lặn lội 3 năm trên trường quay, chỉ xuất hiện ít phút trên màn ảnh, chẳng trách lên hình khuôn mặt cô u uất đến lạ. Nhìn lại ảnh hậu trường thấy thật khốn khổ cho những ngày buồn chán tại đây của nữ diễn viên quốc tế, đánh cầu lông cùng bạn diễn mãi vẫn chưa được quay!

Tất cả diễn viên trong phim của Vương Gia Vệ đều phải chấp nhận việc: lúc quay thì quay cho đã, khi lên hình còn lại chẳng bao nhiêu. Thậm chí Lương Triều Vỹ đánh võ gãy tay trong Nhất đại tông sư cũng phải ngậm ngùi nhìn cảnh quay bị cắt nhường đất cho Chương Tử Di đánh võ. Tội nghiệp không kém là Trương Chấn, vốn được giao vai anh thợ cắt tóc đứng đầu một môn phái, có nhiều đất diễn nhưng sau cũng bị cắt cảnh đến mức người xem khó lý giải được vai trò của anh trong phim. Ngày đại hỷ của họ Trương, Vương Gia Vệ mừng cưới một phong bao hồng trong đó có ghi “hứa lần sau sẽ không cắt nhiều cảnh nữa” khiến chú rể “dở khóc dở cười”. Xem ra làm bạn với đạo diễn họ Vương cũng thật lắm nguy cơ.

Nguyễn Hiền
Nguồn: thegioidienanh