Hệ thống tàu điện ngầm ở Berlin không chỉ là Graffiti dưới lòng đất; mà qua nhiều năm, mạng lưới tàu đã trở thành một phòng trưng bày nghệ thuật đương đại và là nguồn cảm hứng cho nhiều cá nhân sáng tạo đang sống và làm việc tại thủ đô nước Đức.

Khánh thành vào năm 1902, Tàu điện ngầm ở Berlin, còn được gọi là U-Bahn với mạng lưới tàu điện rộng lớn nhất của Đức, tổng cộng 170 nhà ga phục vụ và tổng vận chuyển hơn 400 triệu hành khách ở phía Đông và phía Tây. Với mười dây chuyền hoạt động và các đoàn tàu màu vàng đặc trưng, tàu điện ngầm Berlin đã trở thành một trong những biểu tượng dễ nhận biết nhất của thành phố kể từ khi bức tường Berlin khét tiếng sụp đổ vào năm 1989, đoàn tàu cũng là một trong những ‘bảng vẽ’ tiêu biểu để trang trí Graffiti. Lấy cảm hứng từ chính gốc rễ của loại hình nghệ thuật này, xuất hiện từ những năm 1970 và hệ thống tàu điện ngầm của thành phố New York, hơn một trăm nghệ sĩ đã trang trí những toa tàu và nhà ga, với sự cống hiến tuyệt vời ấy họ biến tàu ngầm ở Berlin thành một thế giới graffiti dưới lòng đất nổi bật nhất châu Âu, chỉ sau Paris.

Đoạn phim tài liệu UNLIKE U đã mô tả về khung cảnh Graffiti dưới lòng đất ở Berlin, với các tác phẩm của nhóm 1Up

1. Các nghệ sĩ Graffiti của tàu điện ngầm Berlin

Cho dù họ là cư dân hay chỉ là du khách, các nghệ sĩ Graffiti của tàu điện ngầm Berlin đều gặp rủi ro lớn khi vẽ các tác phẩm lên đoàn tàu vì các tác phẩm chỉ được thực hiện trong thời gian ngắn. Họ phải nhanh chóng và cực kỳ cẩn thận – chỉ trong vòng vài phút, vì tàu chỉ dừng trong khoảng thời gian nhất định và mạng sống của họ thực sự có thể gặp nguy hiểm. Nếu quá thời gian tàu sắp chạy, những nghệ sĩ phải nhanh trí nhấn còi báo động buộc người lái xe phải ra ngoài và tắt báo động, giúp họ có thêm chút thời gian để vẽ. 

Một khi thành công, họ có thể chiêm ngưỡng tác phẩm của mình đi khắp thành phố trong khoảng 48 giờ trước khi Cơ quan Giao thông vận tải Berlin (BVG) xoá bỏ, tuy nhiên cơ quan phải chi ra 670.000 euro mỗi năm để làm sạch những tác phẩm Graffiti này. Ngày nay, bạn có thể bắt gặp những tác phẩm của GBR TRG, CHUK ARZT, 1UP, Funtom, Pawn, Share Reak, Esiak Cvas, WMD crew, Spider, Nasty, Just và nhiều hơn nữa.

2. Tàu điện ngầm là sân chơi của bạn

Khi vẽ Graffiti trong những hoàn cảnh như này chắc chắn sẽ khiến nhịp tim và mức độ phấn khích tăng. Ý tưởng của họ rất đa dạng và phong phú, gồm nhiều chất liệu, từ những vật liệu đơn giản như phấn đến hiện đại như video, poster, chiến dịch quảng cáo và nhiều hình thức khác bao quanh không gian và các bức tường của Tàu điện ngầm ở Berlin. Vì số lượng khách đông, các trạm ga và xe lửa U-bahn trở thành một khu triển lãm lý tưởng, mang đến cho các nghệ sĩ cơ hội để chia sẻ ý tưởng sáng tạo của họ và giúp cho cuộc sống trở nên màu sắc hơn. 

3. Nghệ thuật và giao thông

Aïda Gómez – một trong số các nghệ sĩ có sức hấp dẫn và phong cách nghệ thuật phong phú ở Berlin. Cô là nghệ sĩ khá đáng yêu và có năng lượng tích cực, và tất nhiên cô không muốn bỏ lỡ cơ hội để lại dấu ấn của mình trong lòng đất Berlin. Chẳng hạn, với dự án Mind the Gap, cô đã chèn những viên gạch đầy màu sắc để lấp đầy các lỗ trên tường, điều này khiến chúng ta nhớ đến trò chơi Tetris nổi tiếng. 

Nói về vui tươi, không thể không nhắc đến nghệ sĩ Brad Downey, người đã đến thăm Berlin năm 2010 và vẽ trò chơi nhảy lò cò, giúp dẫn dắt hành khách trên đường đến tàu. Vào năm 2008, bộ đôi người Đức Wermke/Leinkauf đã tự chế tạo một chiếc xe goòng nhỏ và quay phim lại cuộc phiêu lưu của họ như một dự án nghệ thuật. Họ cũng sử dụng một miếng bọt biển gắn trên cột kính viễn vọng để làm sạch kính chắn gió của các phương tiện giao thông địa phương, điều đáng ngạc nhiên là sản phẩm không được các tài xế xe lửa hoặc cảnh sát chào đón.

Nhưng niềm vui không dừng lại ở đó! Vào tháng 3 năm 2016, hành khách của một chuyến tàu U7 của Tàu điện ngầm Berlin đã nhận thấy một bộ camera giám sát khác thường được lắp đặt trên trần của các đoàn tàu. Hóa ra đó là những máy quay giả của Fahgast, được thực hiện để đưa ra nhận xét về sự gia tăng số lượng camera trong hệ thống tàu điện ngầm của thành phố để đảm bảo an ninh cho khách du lịch. 

Và trước đó, vào tháng Hai, toàn bộ căn hộ bao gồm đồ nội thất, tivi, thảm, giấy dán tường, cây và áp phích của Ikea xuất hiện một cách kỳ diệu ở một đường hầm của tàu U9, ngay giữa các ga Schloßstraße và Rathaus Steglitz. Không ai biết ai đã tạo ra nó hoặc làm thế nào căn hộ xuất hiện được, trong khi chính quyền tuyên bố một cuộc điều tra sau cuộc xâm phạm đó. Căn hộ thậm chí có sẵn trên trang web nổi tiếng Airbnb trong một thời gian ngắn, với giá mỗi đêm chỉ là € 23. Thật không may, nó đã bị gỡ bỏ trong thời gian đó.

Tất nhiên, chúng ta không thể nói về các can thiệp nghệ thuật ở tàu ngầm tại Berlin mà không đề cập đến hoạt động “gây nhiễu sóng văn hóa” (culture jamming) – Vermibus, một người đã có cuộc triển lãm cá nhân vào năm 2012. Diễn ra tại nhà ga U8 của Weinmeisterstrasse, chương trình đã giới thiệu nghệ sĩ là một nhà phê bình về giá trị thẩm mỹ của xã hội tiêu dùng bao gồm các poster quảng cáo đặc trưng của ông được lấy cảm hứng từ ngành công nghiệp thời trang, hay đúng hơn là sự kinh hoàng của nó. Với một vẻ đẹp đặc biệt, Vermibus xem xét lại các chiến dịch quảng cáo của một vài thương hiệu nổi tiếng và cung cấp cho chúng ta một cái nhìn hoàn toàn khác, vừa đáng sợ vừa quyến rũ.

Khi Tàu điện ngầm Berlin tiếp tục chứng tỏ mình là sân chơi hiệu quả cho các nghệ sĩ thuộc mọi thể loại và lĩnh vực, chắc chắn rằng hành khách có thể mong đợi nhiều điều bất ngờ hơn nữa sẽ đến.

Biên tập : Thao Lee
Nguồn: berlinstreetart

• 10 khoảnh khắc lịch sử đưa Graffiti trở thành hình thức nghệ thuật được thế giới yêu thích
• Hình ảnh nền văn hoá Hip Hop Việt Nam trong mắt báo giới nước ngoài
• Một đêm dạo quanh đường phố Jozi tại khu phố Tàu