Màu đỏ - màu của sự sống, lòng nhiệt thành và niềm kiêu hãnh
Những ý nghĩa và câu chuyện khác nhau về màu đỏ vẫn còn tồn tại vẹn nguyên trong nền thiết kế hiện đại.
Bài viết bởi Jude Stewart, nhà văn về thiết kế và văn hóa tại Slate, Fast Company và The Believer.
Khi rời khỏi ghế nhà trường, ta hiếm khi có cơ hội được “tái ngộ” kiến thức chuyên sâu về những chủ đề mang tính đại cương như lý thuyết màu sắc hay lịch sử sâu xa về một màu cơ bản nào đó. Tuy nhiên, ta vẫn phải tạo ra rất nhiều bảng màu hàng ngày và việc thấu rõ ý nghĩa của màu sắc chưa bao giờ thôi quan trọng.
Hôm nay, cùng tìm chút cảm hứng từ gam màu đỏ nóng bỏng nhé!
Màu đỏ, ta có thể dễ dàng bắt gặp chúng ở bất kì đâu, trên đường phố, trong lớp học, thậm chí là chiếc áo thun hay đồng hồ đeo tay, điều này khiến ta vô tình quên đi tác động thật sự mà nó mang lại, cảm quan về sức mạnh và sự sắc bén.
“Sắc đỏ thuần túy mà các nhà trừu tượng hay nói về không hề tồn tại,” họa sĩ thế kỉ Robert Motherwell nói.“Sắc đỏ luôn hiện diện trong trong máu, trong rượu vang và hàng ngàn hiện tượng hữu hình khác quanh ta, vậy nên ta luôn có một cảm giác rất rõ ràng về nó…”. Câu nói này không hề đúng với bất kì màu sắc nào khác, ngoài màu đỏ.
Màu đỏ luôn khiến ta liên tưởng đến máu và những điều tương tự, như tình yêu, sự can đảm, bạo lực và quyền năng. Màu đỏ thể hiện cho sức mạnh, lòng nhiệt thành. Nó cũng mang tính chính trị khá cao và là sắc thái điển hình của tổng thống Trump.
Cùng quay ngược thời gian trở về những thế kỉ trước qua quyển sách về sắc đỏ của Michel Pastoureau: Red – The history of a color. Tác phẩm này chứa đựng lượng kiến thức đầy đủ về những ý nghĩa khác nhau của màu đỏ trong nhiều ngữ cảnh Châu Âu – những chi tiết tuy nhỏ nhưng lại có tầm quan trọng lớn.
Ví dụ, người dân La Mã ưa chuộng hoa đỏ và tím ở đám tang, đặc biệt là hoa anh túc và đồng thảo vì cánh hoa sẽ nhanh chóng rụng tàn, tượng trưng cho sự kết thúc của một cuộc đời. Hoa dền đỏ – cánh hoa của nó không tàn quá nhanh – lại tượng trưng cho sự bất tử. Thậm chí những mối tương quan có vẻ xa lạ với những gì mà chúng ta thường biết về màu đỏ lại chứa đựng nhiều điều khá thú vị: Mấy ai biết được những người Châu Âu thời Trung Cổ cho rằng hành động tặng cherry đỏ được xem là sự ngại ngùng khi tỏ tình?
Tôi cũng khá ngạc nhiên khi biết rằng màu đỏ và trắng là hai gam màu đối lập nhau trong truyền thống tiền hiện đại phương Tây.
Nhà thiết kế ngày nay có thể chọn màu sắc một cách tự do và thoải mái, tuy nhiên, nhiều năm trước, bạn phải trả phí cho từng loại màu. Màu đỏ rực hay đen tuyền sẽ rất đắt, trong khi màu vàng hay nâu thì sẽ có giá rẻ hơn.
Màu sắc thường đại diện cho dáng dấp của một người hay tính chất của một lĩnh vực nào đó. Thuốc nhuộm đỏ giúp cho Đế chế Tây Ban Nha hưng thịnh qua nhiều thế kỉ, họ cũng rất kín kẽ trong việc gìn giữ bí mật công thức pha màu – một loại côn trùng có cánh từ Mỹ La-tin, như cất giữ một tài sản trí tuệ.
Màu đỏ vẫn giữ nguyên giá trị của mình trong kỉ nguyên hiện đại. Tầng lớp học sinh tham gia vào cuộc biểu tình năm 1968 đã sử dụng màu đỏ để tượng trưng cho chủ nghĩa xã hội. Những tầng lớp bạo động đã sử dụng màu đen, biểu tượng chính trị cực đoan, để thể hiện sự chống đối trái ngược với màu đỏ. Thật bất ngờ khi người Mỹ lại chọn màu đỏ làm màu sắc chủ đạo khi nó liên quan đến bên trái.
Quyển sách của Pastoureau tập trung vào giá trị văn hóa phương Tây và hiển nhiên màu sắc sẽ chịu ảnh hưởng bởi yếu tố này. Truyền thống ở Trung Quốc và Nhật Bản đều có một huyền thoại về màu đỏ như sự liên kết giữa người với người bằng định mệnh trong cuộc đời; trong khi đó ở Morocco, những người lính thường lấy hoa tắc kè và rau mùi để ướp chung, sau đó cho vào một cái túi nhỏ rồi may lại để làm vật may mắn khi ra chiến trường.
Những ý nghĩa khác nhau về màu đỏ vẫn còn tồn tại vẹn nguyên trong nền thiết kế hiện đại. Những tấm poster chịu ảnh hưởng bởi phong trào tuyên truyền ở Nga nhấn mạnh sự mạnh mẽ và đơn giản của bộ ba đỏ, đen và trắng. Màu đỏ trong MTA Standards Manual khiến ta liên tưởng đến hệ thống mã hóa màu sắc như cờ hàng hải và ký hiệu giao thông: tất cả đều kết hợp với nhau để đảm bảo sự nổi bật kể cả khi ở khoảng cách xa.
Logo màu đỏ của thương hiệu Coca-Cola cũng cho ta cảm giác tương tự như quyển sách Little Red của Mao. Điều đáng chú ý là chỉ có 26 quốc gia trong tổng số 194 không có màu đỏ trong lá quốc kì. Mỗi cuộc chiến đều thể hiện sự dũng cảm và tự hào từ màu sắc đỏ thắm này.
Tuy mỗi cá nhân đều toát lên những sắc thái riêng biệt, nhưng đừng quên, dòng máu chảy trong huyết quản chúng ta cùng chung một màu đỏ.
Tác giả: Jude Stewart
Người dịch: Đáo
Nguồn: Eye on Design