Không có gì là kì lạ khi chúng ta dễ dàng nhận biết được rất nhiều thương hiệu đồng hồ trên thế giới đều được sản xuất tại Thụy Sĩ. Trong khi khái niệm về một sản phẩm được “sản xuất tại Thụy Sĩ” có vẻ như sẽ tồn tại mãi mãi, thì đó lại thành một hiện tượng tương đối gần đây.

Những chiếc đồng hồ đầu tiên gần giống nhất với chiếc đồng hồ đeo tay ngày nay được Peter Henlein, một thợ khóa người Đức sống ở Nuremberg trong thế kỷ 16 hoàn thiện.

“Taschenuhren*” là chiếc đồng hồ xuất hiện sớm nhất, đó là những phụ kiện mà chỉ có giới  thượng lưu và tầng lớp trí thức trong xã hội mới có thể chi trả. Trong hơn một thế kỷ, thiết kế của đồng hồ bỏ túi tương đối vẫn không thay đổi. Sau này, một loạt các sáng kiến của người Anh đã thay đổi cách chế tác đồng hồ như chúng ta biết.

(*Taschenuhren (tiếng Đức): Đồng hồ bỏ túi)

Việc phát minh ra lò xo cân bằng, máy chỉnh động theo chiều ngang, và chronometer* đã biến nước Anh trở thành một trong những nước sản xuất đồng hồ được yêu thích nhất trên thế giới vào cuối thế kỉ 18. Họ đã làm ra những chiếc đồng hồ có độ chính xác cao và được chế tác thủ công. Tuy nhiên, họ mắc phải một lỗi thiết kế đó là: Những chiếc đồng hồ trở nên quá dày để có thể mang nó một cách thoải mái.

(*Chronometer: là một loại cụ thể của chiếc đồng hồ cơ khí được thử nghiệm và chứng nhận để đáp ứng các tiêu chuẩn chính xác nhất định.)

Khi thời trang và sự thoải mái đòi hỏi những chiếc đồng hồ mỏng hơn, những người thợ đồng hồ trên khắp Châu Âu bắt đầu xây dựng cách thức mới để chế tạo những chiếc đồng hồ đáp ứng được các yêu cầu đó. Những thử thách đối với việc làm đồng hồ từ thời gian đầu đang lặp lại đối với những nhà sản xuất đồng hồ thông minh ngày nay: Cách tạo ra những công nghệ nhỏ hơn và mạnh mẽ hơn.

Những thử thách đối với việc làm đồng hồ từ thời gian đầu đang lặp lại đối với những nhà sản xuất đồng hồ thông minh ngày nay.

Đó là sự khéo léo và tầm nhìn của một bậc thầy người Thụy Sĩ trong việc chế tác đồng hồ, Abraham-Louis Breguet, đã truyền cảm hứng cho chiếc đồng hồ đeo tay hiện đại mà chúng ta biết đến ngày nay – lớn, bằng phẳng, kiểu dáng đẹp và phong cách.

Nếu người Anh đã đặt cược vào sự chính xác, người Thụy Sĩ sẽ đặt cược vào phong cách. Không tốn quá nhiều thời gian cho đến khi Thụy Sĩ trở thành nhà sản xuất đồng hồ chất lượng cao, đáng chú ý nhất là Longines, IWC Schaffhausen, và Rolex với những chiếc đồng hồ đeo tay đầu tiên được chứng nhận chronometer.

Từ đầu thế kỷ 20 cho đến năm 1960, người Thụy Sĩ đã trở thành nhà vô địch trong việc sản xuất những chiếc đồng hồ hàng đầu thế giới. Họ bắt đầu gắn mác những chiếc đồng hồ của họ bằng một con dấu. Các phiên bản khác nhau của con dấu này đã tồn tại  từ thời điểm ban đầu, mặc dù những cái tên dài hơn nhanh chóng trở thành vấn đề trên những mặt đồng hồ có kích nhỏ, ngành công nghiệp hội tụ trên hai từ đơn giản: “Swiss Made.”

Rất nhanh sau đó, “Swiss Made” trở thành một trong những con dấu được tìm kiếm nhiều nhất trong lịch sử các mặt hàng tiêu dùng.

Một cuộc khảo sát vào năm 2016 của Đại học St. Gallen cho thấy rằng những người trả lời sẵn sàng trả thêm 100% cho một chiếc đồng hồ sang trọng của Thụy Sĩ, so với một hãng không rõ nguồn gốc. Ngay cả trên trang web của chính phủ Thụy Sĩ cũng tự hào về con dấu: “ ‘Swiss Made’ không chỉ đơn thuần là nhãn xuất xứ đơn thuần. Đó là một dấu hiệu cho khách hàng tin rằng họ đang mua một sản phẩm có chất lượng và độ tin cậy vượt trội.”

Cuộc khủng hoảng Quartz

Trong khi người Thụy Sĩ đã và đang gắn bó với các phương pháp chế tác đồng hồ truyền thống, một công ty Nhật Bản, Seiko, đã giới thiệu đồng hồ đeo tay chạy pin đầu tiên trên thế giới vào năm 1969. Điều này đã mở ra một cuộc cách mạng khác trong thế giới đồng hồ.

Chi phí sản xuất giá rẻ của đồng hồ đeo tay chạy bằng pin này đã làm giảm giá thành trên toàn cầu, và ngành công nghiệp đồng hồ gắn mắc “Swiss Made” mất hơn 60.000 việc làm. Vào cuối năm 1982, hơn 1.000 nhà sản xuất đồng hồ đã biến mất trên toàn cầu. Khoảnh khắc đó – sau khi Seiko giới thiệu chiếc đồng hồ Quartz Astron 35SQ vào năm 1969 – thường được biết đến là “cuộc khủng hoảng Quartz”.

Để tồn tại qua cơn biến động này, người Thụy sĩ cần phải đổi mới.

Thông qua những ý tưởng cấp tiến và thiết kế kỳ quặc, Nicolas Hayek đã làm mới lại chiếc đồng hồ Thụy Sĩ với tập đoàn mới thành lập của mình – Swatch Group. Câu thần chú của ông cho dòng đồng hồ mới này là, “Đổi mới, khiêu khích, vui vẻ, mãi mãi.” Câu thần chú này không chỉ thể hiện trong bản thân sản phẩm mà còn xuất hiện trong cách quảng cáo.

Swatch Group đã làm những chiếc đồng hồ bằng nhựa rất thời trang. Điều này dẫn đến việc định vị sản phẩm hoàn toàn khác nhau. Swatch Group đã không liên kết đồng hồ với chức năng, giá trị cốt lõi của nó mà biến nó thành một tuyên bố thời trang.

Những chiếc đồng hồ không còn hướng về sự phức tạp trong khâu chế tác. Thay vào đó chúng trở thành một tuyên bố cho dấn ấn của cá nhân. Sự thay đổi từ công nghệ sang thời trang này sẽ sớm trở nên quan trọng hơn trong thời đại của điện thoại và đồng hồ thông minh. Nhưng nó vẫn sẽ tốn nhiều thập kỷ, trước khi bất cứ ai biết nút “Home” là gì.

Trong hơn 30 năm sau sự ra mắt đồng hồ của tập đoàn Swatch Group, ngành công nghiệp vẫn đang ổn định đáng kể như cách Thụy Sĩ tái thiết lập chính mình như là nhà lãnh đạo đồng hồ toàn cầu.

Thụy Sĩ sẽ lấy sức mạnh về tầm nhìn và tiếp thị của một người khổng lồ khác để làm gián đoạn ngành công nghiệp một lần nữa.

Cuộc cách mạng của đồng hồ thông minh

Đồng hồ thông minh không phải là một khái niệm mới. Vì chiếc đồng hồ Seiko mà James Bond mang trong phần phim Octopussy xuất hiện trên màn ảnh, nhiều người đã mơ về việc đặt màn hình lên cổ tay của họ. Thật không may, tất cả các nỗ lực ban đầu có thiết kế cồng kềnh và tuổi thọ pin ngắn. Không có gì ngạc nhiên, khi không có chiếc đồng hồ nào thành công trong vấn đề thương mại.

Điều đó đã thay đổi vào năm 2012, khi Eric Migicovsky tung ra một chiến dịch trên kickstarter cho chiếc đồng hồ thông minh được gọi là Pebble của mình. Mặc dù mục tiêu của chiến dịch là tăng 100.000 đô la để có thể bắt đầu sản xuất, nhưng cuối cùng họ đã đạt được con số đáng kinh ngạc là 10 triệu đô la. Với trải nghiệm người dùng độc đáo, tuổi thọ pin dài và khả năng kết nối liền mạch với cả hệ điều hành iOS và Android, đồng hồ Pebble trở thành chiếc đồng hồ thông minh đầu tiên được thương mại thành công của những năm 2000.

Không may, Pebble đã sớm chào thua trước một “người chơi” SmartWatch mới nhập cuộc.

Đầu năm 2014, tin tức nổi lên rằng Apple đã liên hệ với các nhà sản xuất đồng hồ Thụy Sĩ để có một sự hợp tác tiềm năng. Giám đốc điều hành của Tập đoàn Swatch, Nicolas Hayek, nói với báo chí: “Chúng tôi không tìm thấy lý do tại sao chúng tôi nên tham gia vào bất kỳ thỏa thuận hợp tác nào.”

Hayek bị kỳ thị bởi sự thất bại của chiếc đồng hồ thông minh trong một lần hợp tác với Microsoft trước đây, tin tưởng chắc chắn rằng những hạn chế về kỹ thuật cuối cùng sẽ là sự thất bại loại thiết bị này.

Chỉ một tuần trước khi ra mắt sản phẩm của Apple vào năm 2014, Jonathan Ive nói với tờ New York Times rằng người Thụy Sĩ đang gặp rắc rối. Một vài ngày sau, mọi người sẽ có cơ hội để tự mình kiểm chứng.

Vào ngày 9 tháng 9 năm 2014, ngay sau khi giới thiệu ra mắt iPhone 6, Tim Cook đã lên sân khấu và nói với khán giả đông đảo rằng Apple có thêm một thứ nữa để trình bày. Ông tiếp tục tiết lộ nhưng không phải là iWatch như mọi người mong đợi, thay vào đó là Apple Watch. Cook gọi nó là “… chương tiếp theo trong câu chuyện của Apple.”

Chúng tôi tin rằng sản phẩm mới này sẽ xác định lại những gì mọi người mong đợi.

Nhiều chuyên gia hoài nghi về thiết kế công nghiệp của Apple Watch. Giám đốc điều hành của Tag Heuer, Jean-Claude Biver nói với báo chí: “Thành thật mà nói, có vẻ như nó được thiết kế bởi một học sinh trong một khóa học thiết kế ngắn hạn“. Và Biver đã phải sửa lại tuyên bố của mình không lâu sau đó.

Những lời phê phán đã không ngăn Apple tiếp tục thúc đẩy ngành công nghiệp này về phía trước. Ngay sau khi ra mắt, phiên bản đầu tiên của Apple Watch đã trở thành đồng hồ thông minh bán chạy nhất mọi thời đại. Với sự ra mắt của Series 3, Tim Cook đã tiến thêm một bước và làm rõ vị thế của Apple Watch trong ngành công nghiệp đồng hồ một lần và mãi mãi.

“Và đối với tất cả bạn bè Thụy Sĩ của tôi, những người có thể vẫn chưa chấp nhận”, vào tháng 9 năm 2017, Cook đã rất tử tế để nhắc nhở mọi người rằng đồng hồ thông minh của họ là chiếc đồng hồ bán chạy nhất trong mọi thời kì.

Nhưng về cơ bản, có điều gì đó rất khác trong sự kiện của Apple năm đó: Apple Watch đã được trình bày trước cả iPhone thế hệ mới.

(còn tiếp)

Tác giả: Adrian Zumbrunnen

Người dịch: Nhan Pham

Nguồn: Medium