Bhutan từng cam kết rằng họ sẽ là đất nước có mức carbon trung hoà. Giờ thì họ đã trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới có mức carbon âm.  

Bhutan vừa là quốc gia hạnh phúc nhất thế giới, đồng thời cũng là quốc gia xanh nhất thế giới. Đó không phải là một sự trùng hợp ngẫu nhiên. Thực tế, nhà vua Jigeme Singye Wangchuck đã nâng cao chỉ số hạnh phúc của đất nước mình dựa trên bốn tiêu chí: phát triển bền vững, bảo vệ môi trường, bảo tồn giá trị văn hoá, và quản trị tốt. 

Lượng carbon của Bhutan tạo ra không chỉ ít mà còn âm là do họ có thể cùng lúc tạo nên năng lượng tái tạo. Đầu năm 2017, Bhutan tạo ra 2,2 triệu tấn CO₂, nhưng những cánh rừng Bhutan có thể cô lập được lượng CO₂ lớn bằng 3 lần con số trên. Bhutan còn xuất khẩu phần lớn lượng năng lượng tái tạo sinh ra từ những dòng nước chảy xiết trên sông. Nhờ đó, họ lại có thể bù đắp khoảng 6 triệu tấn CO₂ thải ra nữa. Dự đoán vào năm 2020, mỗi năm Bhutan sẽ xuất khẩu đủ lượng điện để bù lại 17 triệu tấn CO₂. Nhưng Bhutan là một nước nhỏ và không đặt nặng công nghiệp, cách thức kiểm soát CO2 của họ sẽ rất khó thực hiện với một quy mô lớn hơn.

Điều quan trọng giúp Bhutan kiềm chế được mức carbon của đất nước là bảo tồn nghiêm ngặt nhiều khu vực. Hiến pháp của họ quy định ít nhất 60% diện tích Bhutan phải được che phủ bởi rừng và con số hiện tại là 72%. Hơn một nửa diện tích đất nước là rừng quốc gia được bảo hộ, khu bảo tồn tự nhiên và khu vực bảo vệ động vật hoang dã. Chính phủ còn tạo điều kiện tốt cho người dân sống trong các khu bảo hộ, vừa bảo vệ được rừng, vừa ngăn chặn được nạn săn bắn, khai khoáng và ô nhiễm rừng. 

Bhutan cũng quyết tâm đầu tư vào năng lượng tái tạo. Họ tận dụng hệ thống sông có sẵn để tạo ra điện năng nhờ thuỷ điện. Họ cung cấp điện miễn phí cho nông dân sống tại vùng nông thôn hẻo lánh. Các chương trình bảo vệ tài nguyên quốc gia như Clean Bhutan hay Green Bhutan đều hoạt động rất tích cực.  

Dù ngành du lịch đang bắt đầu phát triển tại Bhutan, lượng carbon vẫn được duy trì ở mức âm. Vì thế, một trong những cách mà thế giới có thể đóng góp cho sự nỗ lực bảo tồn của Bhutan là ghé thăm đất nước này. Và nền du lịch phải được kiểm soát và không ảnh hưởng nhiều đến môi trường ở đây.

Tshering Tobgay, Thủ tướng Bhutan đã chia sẻ trong TED Talk năm 2016 rằng: “Các vị vua của chúng tôi hiểu rằng họ cần làm việc không ngừng nghỉ để phát triển đất nước, cân bằng giữa phát triển kinh tế và hát triển xã hội, bảo đảm sự bền vững cho môi trường và bảo tồn các giá trị văn hoá. Tất cả đều phải nằm trong khuôn khổ quản trị tốt. 

Nếu bạn không đến từ Ấn Độ, Bangladesh, hay Maldives, bạn sẽ cần visa để khám phá những điều thú vị ở quốc gia này, đồng thời bạn không thể du lịch tự túc được. Ngoài chi trả $40 cho phí thị thực, khách du lịch sẽ phải trả thêm từ $200 đến $250 cho “Những chi phí hằng ngày ở mức tối thiểu” và đặt tour thông qua một công ty du lịch hợp pháp. Phí phát triển bền vững hằng ngày là $65 cũng đã được bao gồm trong gói. Chúng giúp cho việc tài trợ giáo dục, y tế, xoá đói giảm nghèo, và xây dựng cơ sở hạ tầng để đáp ứng nhu cầu phát triển du lịch. 

Bhutan là một quốc gia nhỏ với dân số chỉ khoảng 790.000 người, kẹp giữa các nước làng giềng có ngành công nghiệp nặng nề như Trung Quốc và Ấn Độ. Quốc gia này bị cô lập và chỉ mở cửa hội nhập vào năm 1974 và bắt đầu sử dụng TV vào năm 1999. Vậy mà chỉ sau hơn 40 năm, cả thế giới có quá nhiều thứ phải học tập về cách họ xây dựng đất nước của mình.

Nguồn: National Geographic. 
Ảnh bìa: James Morgan
Người dịch: Ngọc Quỳnh